Logistics là một mỏ vàng đầy tiềm năng với mức tăng trưởng trung bình khoảng 20% mỗi năm. Thêm vào đó, sự bùng nổ nhanh chóng của thương mại điện tử cũng góp phần lớn trong thúc đẩy ngành logistics. Theo báo cáo từ Google và Temasek, thị trường thương mại điện tử Việt Nam sẽ đạt 7,6 tỷ USD vào năm 2025. Và logistics là một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái thương mại điện tử.
Thực tế, logistics là một trong những ngành chịu ảnh hưởng lớn nhất từ công nghệ. Blockchain cũng trở thành một trong những yếu tố để các công ty tăng khả năng cạnh tranh, với hàng loạt các tên tuổi lớn đều đã có các dự án về công nghệ chuỗi khối này như UPS, General Electric Transportation, Samsung, FedEx, Walmart, Maersk, British Airways.
Nguyên nhân của cuộc chạy này là do blockchain có thể giải quyết những vấn đề lớn của ngành logistics như quy trình, thủ tục phức tạp dẫn đến thiếu tính minh bạch trong truy xuất nguồn gốc, cũng như đội cao chi phí hoạt động. Với đặc tính cơ bản là phi tập trung và dữ liệu không thể sửa đổi, blockchain chính là chìa khoá để minh bạch hoá và cắt giảm chi phí cho logistics.
Cắt giảm chi phí
Chi phí logistics của Việt Nam thuộc vào hàng đắt đỏ nhất thế giới khi chiếm khoảng 17% tổng sản phẩm quốc nội theo Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam so với mức 8-9% của Singapore và Mỹ, hay 15% của Trung Quốc. Một trong những nguyên nhân chính đội chi phí lên cao là do giao dịch chủ yếu qua trung gian, hoạt động của các đơn vị vận tải chưa thể tối ưu hoá.
Theo hướng khác, IBM ước tính rằng bằng việc áp dụng blockchain, ngành logistics có thể tiết kiệm được đến 38 tỉ USD mỗi năm. Ở một số lĩnh vực vận tải đặc thù như vận tải biển, IBM cho biết blockchain sẽ có tác động rất lớn khi chi phí hành chính ở ngành này cao gấp đôi các ngành vận tải khác.
Do blockchain giúp rút ngắn thời gian chuyên chở hàng hóa, các công ty sẽ nhanh chóng hơn trong việc đối phó với các chiến lược từ đối thủ và giúp gia tăng trải nghiệm khách hàng khi họ có thể rút ngắn thời gian chờ đợi. Cũng bởi lý do này mà Samsung cũng đã triển khai các giải pháp blockchain vào năm 2018 mới đây nhằm tiết kiệm đến 20% chi phí và giúp họ phản ứng tốt hơn với các thị trường đang phát triển năng động như Trung Quốc hay các nước Đông Nam Á.
Minh bạch hóa nguồn gốc sản phẩm
Vào tháng 8 vừa qua, Walmart công bố đã hoàn thành giải pháp an toàn thực phẩm trên nền tảng công nghệ blockchain cùng với IBM. Đồng thời, nhà bán lẻ lớn nhất thế giới này cũng yêu cầu toàn bộ các nhà cung cấp rau củ của họ phải cung cấp thông tin sản phẩm trên hệ thống này, hạn chót vào tháng 9 năm nay.
Công nghệ chuỗi khối này mang lại lợi ích cho toàn bộ chuỗi cung cứng, từ nhà cung cấp, nhà bán lẻ và cả người tiêu dùng. Blockchain là nền tảng giúp các công ty logistics dễ dàng truy xuất nguồn gốc hàng hóa, các khâu trung gian, kiểm tra tình trạng của sản phẩm trên hành trình vận chuyển. Bên cạnh đó, nhờ minh bạch hoá sản phẩm, nhà cung cấp cũng sẽ có lợi thế trong việc quảng bá chất lượng hay nâng tầm thương hiệu. Trong khi đó, người tiêu dùng sẽ có các căn cứ xác thực trước khi quyết định có mua sản phẩm hay không.
Đặc biệt, một khi blockchain kết hợp cùng các cảm biến thông minh (sử dụng những tiến bộ của Internet vạn vật) thì còn giúp cung cấp những thông tin chi tiết hơn về từng sản phẩm như sự biến thiên nhiệt độ hay những tác động ngoại cảnh trong quá trình lưu chuyển. Điều này hết sức quan trọng với các loại hàng hóa xa xỉ hay cần bảo quản ở những điều kiện đặc biệt.
Do việc theo dấu và truy xuất sản phẩm dễ dàng, blockchain còn giúp ngăn chặn các hiện tượng như tráo đổi, đánh cắp hàng hóa.
Tự động hóa
DHL dẫn một báo cáo cho biết có khoảng 10% hóa đơn ngành logistics bao gồm những dữ liệu không chính xác, dẫn đến không ít rắc rối. Giải pháp cho vấn đề này là hợp đồng thông minh. Cụ thể, chỉ khi nào các điều kiện trong hợp đồng được đáp ứng, từng công đoạn trong quá trình vận chuyển mới được thực thi.
Một ví dụ là khả năng hợp đồng thông minh giúp “số hóa” thư tín dụng (letter of credit). Bank of America Merrill Lynch, HSBC và Infocomm Development Authority of Singapore đã cùng phát triển một hệ thống dùng hợp đồng thông minh cho phép các bên liên quan đến thư tín dụng có thể theo dõi tất cả thông tin được chia sẻ chung, biết được công đoạn nào đã hoàn tất hay công đoạn sẽ được thực thi kế tiếp.
Hàng loạt các khâu khác trong chuỗi logistics có thể được tự động hóa nhờ hợp đồng thông minh như: quản lý hoạt động vận tải thuê ngoài, lên kế hoạch cho các tuyến đường di chuyển, lập lịch tiếp nhận hay quản lý phương tiện nội bộ.
Ứng dụng blockchain: Bắt đầu từ đâu?
Tuy có những lợi ích nổi trội nhưng ứng dụng blockchain lại là một quy trình phức tạp và tốn kém. Không dễ để khai thác sức mạnh của blockchain nếu không có sự tư vấn uy tín và một đội ngũ kỹ thuật am hiểu công nghệ này.
“Blockchain là công nghệ mới nên các công ty cần phải đào tạo một lực lượng nhân sự chuyên biệt do thực tế là đa phần doanh nghiệp thiếu đội ngũ nhân viên có kiến thức và kỹ năng thực tế với blockchain, cộng với mức lương chi trả khá cao. Đặc biệt, việc khung pháp lý đang trong quá trình hoàn thiện là trở ngại không nhỏ”, ông Thắng Nguyễn, Project Director của Infinito - đối tác phát triển của Infinity Blockchain Labs, lý giải về những rào cản trong ứng dụng blockchain của các doanh nghiệp logistics hiện nay.
Một trong những giải pháp phổ biến nhất là các gói giải pháp toàn diện, như giải pháp từ những công ty blockchain nội địa. Giải pháp trọn gói bao gồm: tư vấn cho đến triển khai, vận hành và tối ưu hóa hệ thống với chi phí phù hợp. “Điều quan trọng là các công ty logistics cần có sự tư vấn phù hợp, từ đó mới đi đúng hướng trong việc áp dụng blockchain một cách nhanh, chính xác, hiệu quả và tạo lợi thế lớn trong việc cạnh tranh với các đối thủ trực tiếp”, ông Thắng chia sẻ.
Ông cũng cho biết dự án Infinito đang được phát triển để có thể đáp ứng các yêu cầu ứng dụng blockchain phức tạp nhất từ các đối tác với mạng lưới quốc tế, để tránh đầu tư dàn trải, lãng phí và không khớp với chiến lược kinh doanh.
Về quy trình Infinito hỗ trợ một doanh nghiệp logistics ứng dụng blockchain, ông Thắng diễn giải: Infinito sẽ xây dựng phương án chứng minh rằng việc blockchain giúp doanh nghiệp tăng cường mức độ hiệu quả là khả thi (proof of concept), tùy thuộc vào quy mô công ty và các yếu tố khách quan lẫn chủ quan khác. Kế đến là giai đoạn thử nghiệm khi Infinito sẵn sàng cho doanh nghiệp sử dụng phần mềm (software) và các giải pháp blockchain có sẵn. Nếu doanh nghiệp hài lòng, Infinito sẽ tích hợp các bộ công cụ (modules) từ Infinito Blockchain Platform vào cơ sở hạ tầng mà doanh nghiệp đang vận hành.
Nhận định về hiệu quả trong thời gian trước mắt và về lâu dài, ông Thắng phân tích tận dụng các lợi thế của blockchain, doanh nghiệp sẽ gần như ngay lập tức có được sức bật lớn và cơ hội dẫn đầu ngành, nâng cao giá trị thương hiệu và thu hút đầu tư. Về lâu dài, các doanh nghiệp logistics cùng ứng dụng blockchain sẽ giúp quy chuẩn hóa và tăng hiệu quả của các dịch vụ khác nhau trong ngành này, từng bước tối ưu hóa hoạt động và cắt giảm chi phí vận hành, bảo dưỡng.
Nguồn: Nhịp cầu đầu tư
