Ngày 23/6, tại Hà Nội, Cục Điều tiết điện lực và Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ) đã phối hợp tổ chức lễ tổng kết Dự án "Lưới điện thông minh cho năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng" với sự tham dự của các bộ, ngành, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cùng các đơn vị trong tập đoàn, các công ty tư vấn, các viện nghiên cứu và các trường đại học.

Dự án Lưới điện thông minh cho năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng (SGREEE) được Bộ Hợp tác kinh tế và Phát triển cộng hòa liên bang Đức (BMZ) ủy quyền cho GIZ thực hiện vào năm 2017 trong khuôn khổ Sáng kiến công nghệ khí hậu Đức. Khi dự án bắt đầu triển khai, Việt Nam chưa cam kết thực hiện mục tiêu Net zero.

Nhằm hỗ trợ Việt Nam, dự án SGREEE đã đưa ra khuyến nghị để cải thiện khung pháp lý, đồng thời nâng cao năng lực của các bên liên quan để có thể làm chủ công nghệ mới và đảm bảo hiệu quả đầu tư. Dự án tập trung vào việc tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới điện - một bước quan trọng đầu tiên hướng tới quá trình chuyển dịch từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo.

Ông Markus Bissel, Giám đốc dự án SGREEE, cho biết: "Quá trình chuyển dịch năng lượng ở Việt Nam đang đối mặt với vô vàn thách thức trong khi quốc gia phải thực hiện các mục tiêu tăng trưởng các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng, các mục tiêu kinh tế - xã hội và các mục tiêu giảm phát thải CO2. Trong giai đoạn đầu, quá trình chuyển dịch năng lượng đặt ra cho Việt Nam nhiều vấn đề cốt lõi cần giải quyết”.

“Dự án đã thành công trong việc đưa đội ngũ nhân sự của ngành điện tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực điều tiết lưới điện hiện đại. Dự án cũng đã hỗ trợ Cục Điều tiết điện lực rà soát các quy định nhằm hỗ trợ triển khai lưới điện thông minh. Trong số đó, chúng tôi mong rằng những đề xuất của dự án sẽ thực sự hữu ích đối với việc sửa đổi Lộ trình phát triển Lưới điện thông minh - một tài liệu có ý nghĩa chiến lược quan trọng cho phát triển lưới điện thông minh tại Việt Nam”, ông Markus Bissel chia sẻ.

Sau 5 năm thực hiện dự án SGREEE đã đạt được nhiều thành công, tập trung vào 3 lĩnh vực chính: Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách, nâng cao năng lực và hợp tác kỹ thuật.

Với lĩnh vực Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách, dự án đã hỗ trợ Cục Điều tiết điện lực và các bên liên quan các thông tin và tư vấn chiến lược để cải thiện khung pháp lý của Việt Nam trong lĩnh vực lưới điện thông minh, trong đó bao gồm việc đề xuất cập nhật Lộ trình Lưới điện thông minh, đề xuất sửa đổi Luật Điện lực và thúc đẩy điều chỉnh phụ tải ở Việt Nam. Tất cả những hoạt động này sẽ phục vụ cho mục đích chuyển dịch năng lượng và đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng tại Việt Nam.

Trong lĩnh vực nâng cao năng lực, dự án SGREEE đã thành lập website Trung tâm chia sẻ kiến thức Việt Nam về lưới điện thông minh và Cộng đồng lưới điện thông minh Việt Nam trên Facebook với gần 1.000 thành viên. Dự án đã tổ chức thành công sự kiện Tuần lễ Lưới điện thông minh Việt Nam 2019 - sự kiện quốc gia đầu tiên của Việt Nam về phát triển lưới điện thông minh.

Với lĩnh vực hợp tác công nghệ, các chuyên gia ngành điện đã học hỏi, trao đổi kiến thức và kinh nghiệm về các giải pháp công nghệ hiện đại đối với hệ thống cung cấp điện thông minh ở tầm quốc tế, chia sẻ các góc nhìn sâu hơn về những lợi ích mà các giải pháp này có thể mang lại cho ngành điện Việt Nam. Trong số các giải pháp, dự án SGREEE đã giới thiệu một cách toàn diện về công nghệ Nhà máy điện ảo (VPP) - công cụ quan trọng để theo dõi, dự báo và kiểm soát từ xa một số lượng lớn nguồn năng lượng tái tạo phân tán.

Tại lễ tổng kết, một hội thảo tổng kết “Nghiên cứu thiết kế thực hiện chương trình điều chỉnh phụ tải điện Việt Nam” cũng đã được tổ chức. Đây là một phần nội dung quan trọng nằm trong dự án “Lưới điện thông minh cho năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng”.

Kết quả nghiên cứu đã đưa ra các khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ trực tiếp thông qua cơ chế khuyến khích tài chính trên cơ sở tín hiệu giá; cơ chế khuyến khích tài chính trực tiếp và phương pháp phân tích chi phí - lợi nhuận của các cơ chế khuyến khích.

Đại diện Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương cho biết: “Nghiên cứu trên được thực hiện nhằm cụ thể hóa chủ trương của Chính phủ và của Bộ Công Thương về thực hiện Chương trình điều chỉnh phụ tải điện (Chương trình DR) nằm trong Chương trình quốc gia về Quản lý nhu cầu điện giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2030. Trong đó, Chương DR được xác định sẽ bao gồm các chương trình theo cơ chế khuyến khích tài chính trực tiếp, chương trình thông qua cơ chế giá điện, chương trình điều chỉnh phụ tải điện thông qua ưu đãi phi thương mại và chương trình tham gia tự nguyện của khách hàng sử dụng điện”.

Để triển khai thực hiện các Chương trình DR, Chính phủ Việt Nam cũng đã xác định cần phải xây dựng và ban hành đầy đủ và đồng bộ cơ chế tài chính, cơ chế giá điện, cơ chế khuyến khích bao gồm cả cơ chế quản lý, giám sát việc thực hiện phù hợp với các giải pháp về tài chính.

“Với mục tiêu giai đoạn 2021-2030 khi khung pháp lý đã dần hoàn thiện sẽ chuyển dần việc thực hiện Chương trình điều chỉnh phụ tải điện từ thông qua hình thức ưu đãi phi thương mại với sự tham gia tự nguyện của khách hàng sử dụng điện sang thực hiện các Chương trình điều chỉnh phụ tải điện thông qua hình thức khuyến khích tài chính trực tiếp và cơ chế giá điện”, đại diện Cục Điều tiết điện lực chia sẻ.