Nhìn ra các nước
Cơ sở ươm tạo DN KHCN (còn gọi là vườn ươm DN) là một tổ chức liên kết giữa trung tâm, viện nghiên cứu, trường đại học… và các nhóm, cá nhân có ý định thành lập DN. Tổ chức này có mục đích tạo một "lồng ấp", một môi trường "nuôi dưỡng" các DN khởi sự trong một thời gian nhất định để các đối tượng này có thể vượt qua những khó khăn ban đầu, khẳng định sự tồn tại và phát triển như những DN độc lập.
Nói cách khác, vườn ươm cung cấp các dịch vụ và cơ sở vật chất cần thiết để hỗ trợ việc khởi nghiệp từ giai đoạn hình thành ý tưởng, phát triển sản phẩm cho đến khi thành lập và phát triển DN thành công. Khái niệm các vườn ươm ngày càng trở nên phổ biến ở cả các nước phát triển và đang phát triển.
Tiến sĩ Su Chuan Liu, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo và Đổi mới – Đại học công nghệ Triều Dương, Đài Loan cho biết: Đài Loan đã đẩy mạnh việc phát triển các cơ sở ươm tạo từ năm 1997, đến nay đã có khoảng 130 cơ sở ươm tạo đang ươm tạo cho khoảng 6.305 DN trong lĩnh vực KHCN. Đài Loan luôn dành nguồn kinh phí lớn hỗ trợ các cơ sở ươm tạo cũng như DN khởi nghiệp theo cơ chế 50-50 (nhà nước hỗ trợ 50%, 50% còn lại là kinh phí của các tổ chức). Bên cạnh đó,Đài Loan còn giúp các DN này tạo thương hiệu trên thị trường bằng cách đứng ra tổ chức giải thưởng DN mới khởi nghiệp tiêu biểu có các sản phẩm sáng tạo nổi bật.
Theo ông Lee Dong Kon, nguyên Phó Chủ tịch Cơ quan hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ Hàn Quốc và hiện là Cố vấn cao cấp Cục Phát triển DN - Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Từ những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, Hàn Quốc đã thành lập các cơ sở ươm tạo DN. Đến nay Hàn Quốc đã có khoảng 277 cơ sở trực thuộc các trường đại học, viện nghiên cứu và các cơ quan Nhà nước khác, đã ươm tạo được gần 5.300 DN khởi nghiệp. Chính phủ luôn tạo mọi điều kiện hỗ trợ các DN khởi nghiệp hoặc tiền khởi nghiệp có công nghệ và ý tưởng mới nhưng thiếu kinh nghiệm và khó khăn trong việc thương mại hóa sản phẩm. Trong vòng từ 2-5 năm đầu tiên, Chính phủ sẽ cung cấp các trang thiết bị và cơ sở làm việc cần thiết cho phát triển công nghệ, đào tạo và tư vấn về mặt quản lý DN, miễn thuế, hỗ trợ chuyên gia, thị trường (tham gia các hội chợ, triển lãm…)
Đến thực tiễn Việt Nam
TS. Nguyễn Hải An, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp nông nghiệp Công nghệ cao, Banquản lý Khu nông nghiệp công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh cho hay, trước năm 2003, Việt Nam chưa có vườn ươm và DN được ươm tạo, nhưng đến nay đã xây dựng được một số vườn ươm tập trung chủ yếu ở phía Bắc (có 5 đơn vị) và khu vực phía Nam (có 6 đơn vị) với số lượng trên 30 DN đang được ươm tạo.
Theo Cục Phát triển thị trường và DN KHCN - Bộ KHCN, các DN KHCN được ươm tạo đã bước đầu đạt được một số thành công nhất định, trong đó DN đạt doanh thu cao nhất 150 tỷ đồng/năm, thấp nhất 1 tỷ đồng/năm. Từ đó, chúng ta có thể kỳ vọng nhiều hơn vào sự phát triển của các DN này trong tương lai sẽ khơi nguồn thành công mới cho nền khoa học nước nhà cũng như tạo nền tảng cho việc hình thành một ngành công nghiệp sáng tạo.
Tuy nhiên, để thúc đẩy hơn nữa sự phát triển các vườn ươm và DN được ươm tạo, tiến sĩ Mai Thanh Phong, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp Công nghệ cao - Đại học Bách khoaTP.Hồ Chí Minh cho rằng, Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ mang tính hệ thống cho các cơ sở và DN ươm tạo như nguồn vốn tài trợ lâu dài ổn định hay các nguồn vốn vay ưu đãi để thực hiện ươm tạo và hoàn thiện cũng như sản xuất thử nghiệm sản phẩm. Bên cạnh đó, thu hút các nhà tài trợ quốc tế, các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ các vườn ươm. Ngoài ra, cần có sự liên kết chặt chẽ và hiệu quả giữa các trung tâm ươm tạo trên từng địa bàn, vùng./.