Khoa học công nghệ ngành Công Thương

Thứ sáu, 29/03/2024 | 05:12

Thứ sáu, 29/03/2024 | 05:12

An toàn thực phẩm

Cập nhật lúc 11:46 ngày 02/11/2021

Ứng dụng công nghệ khai thác thành phần dược liệu quý trong nấm hương

Nấm hương (Lentinula edodes) là một loại nấm ăn rất quen thuộc với người dân Việt Nam cũng như người dân ở nhiều quốc gia trên thế giới. Không chỉ sở hữu vị ngon và hương thơm đặc biệt, nấm hương còn có giá trị dinh dưỡng cao với đầy đủ thành phần dinh dưỡng, từ các loại vitamin như vitamin A, vitamin D, vitamin nhóm B như B1, B2 cho đến các nguyên tố vi lượng như canxi, sắt, phốt pho. Trong nấm hương còn có nhiều axit amin cần thiết và hơn 40 loại enzyme khác nhau. Đáng chú ý, trong nấm hương còn chứa hoạt chất quý là lentinan - một beta-glucan có bản chất polysaccharide mang hoạt tính sinh học.
Từ lâu, hoạt chất lentinan trong nấm hương vẫn được sử dụng để giúp chống lại các khối u bằng cách kích hoạt hệ thống miễn dịch. Một nghiên cứu tại Nhật còn cho thấy, những bệnh nhân ung thư đang hóa trị nếu dùng thêm Lentinan thì hiệu quả hóa trị sẽ tăng lên, khả năng sống sót cao hơn và sự tiến triển của ung thư sẽ bị kìm hãm.
Tại Việt Nam, ngoài nấm hương tự nhiên, nấm hương được trồng ở nhiều tỉnh. Nhằm tận dụng nguồn cung nấm hương dồi dào này, nhiều đơn vị trong nước đã nghiên cứu để chiết tách, thu hồi lentinan từ nấm hương thông qua ứng dụng khoa học và công nghệ, trong đó có công nghệ sinh học.
Nấm hương chứa nhiều thành phần dinh dưỡng thiết yếu. (Ảnh: eva.vn)
Một trong số những đơn vị thành công trong chiết tách lentinan từ nấm hương dùng làm nguyên liệu sản xuất các thực phẩm chức năng phải kể đến Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam. Thông qua đề tài "Nghiên cứu quy trình công nghệ chiết tách lentinan từ nấm hương (Lentinula edodes) làm nguyên liệu sản xuất các thực phẩm chức năng”, các nhà khoa học của Viện đã xây dựng được quy trình chiết tách lentinan từ nấm hương khô qui mô 20 kg nguyên liệu khô/mẻ với hiệu suất chiết 83,64% so với nguyên liệu ban đầu, hàm lượng lentinan 81,10%. Sản phẩm lentinan chiết tách được có dạng bột mịn, màu nâu đạt tiêu chuẩn cơ sở. Tiến hành thử nghiệm trên chuột và thỏ, sản phẩm lentinan không gây độc tính cấp trên chuột theo đường uống, không gây độc tính bán trường diễn trên chuột (liều 500 mg/kg/ngày), không gây độc tính bán trường diễn trên thỏ (liều 250 mg/kg/ngày).
Sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Betaglucan Triterpen chứa lentinan chiết xuất từ nấm hương do Viện Cơ điện nông nghiêp và Công nghệ sau thu hoạch nghiên cứu và sản xuất. (Ảnh: https://www.ipvietnam.gov.vn/)
Một điển hình tiêu biểu khác trong việc ứng dụng công nghệ để chiết xuất thành công lentinan từ nấm hương là Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch. Nhóm tác giả gồm TS. Nguyễn Đức Tiến và các cộng sự đã nghiên cứu và triển khai thành công, quy trình sử dụng sóng siêu âm để trích ly hoạt chất lentinan từ nấm hương. Quy trình này đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2-0002407, công bố vào ngày 25/09/2020. Với quy trình này, hàm lượng lentinan thu được cao gấp 1,6 lần và lượng chất khô hòa tan gấp 2 lần với thời gian lại ngắn hơn 30 lần so với phương pháp truyền thống. Đáng chú ý là, phương pháp trích ly hoạt chất trong nấm bằng sóng siêu âm còn được nhóm nghiên cứu áp dụng thành công với nấm linh chi, nấm đầu khỉ.
Hay như tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, các nhà khoa học cũng bắt tay nghiên cứu thu nhận lentinan từ nấm hương và ứng dụng trong sản xuất thực phẩm chức năng. Tại đây, các nhà khoa học cũng ứng dụng sóng siêu âm để trích ly lentinan, nghiên cứu thu nhận và tinh tạch lentinan để ứng dụng chế phẩm này để sản xuất thực phẩm chức năng dạng viên nang.
Bằng việc ứng dụng công nghệ, trong đó có công nghệ sinh học, các nhà khoa học Việt Nam đã nghiên cứu và làm chủ được nhiều quy trình công nghệ chiết tách lentinan đem lại hiệu quả cao. Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học không chỉ giúp nâng cao giá trị cho cây nấm, góp phần đa dạng hóa sản phẩm thực phẩm chức năng trên thị trường mà còn tạo thêm thu nhập cho người nông dân, nâng cao sức khỏe người tiêu dùng.
Bích Phương

lên đầu trang