Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8/2020, mở ra cơ hội mới cho xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường EU đầy tiềm năng với hơn 500 triệu dân. Trong đó, kỳ vọng sẽ giúp ngành thép có thêm cơ hội thâm nhập thị trường này.

Tuy nhiên, theo nhận định của giới chuyên gia, thực tế chỉ ra đây không phải là thị trường dễ dàng với ngành thép. Cụ thể, tính đến hết tháng 5/2020, kim ngạch xuất khẩu thép Việt Nam đạt hơn 815.000 tấn với kim ngạch 454 triệu USD. So với cùng kỳ năm 2019, lượng xuất khẩu trên tăng tới 47% về lượng và tăng 24% về giá trị. Thế nhưng, Việt Nam hiện mới chỉ xuất khẩu chủ yếu sang các nước Đông Nam Á, đạt khoảng 494.000 tấn, giá trị 263 triệu USD, chiếm 60% trong tổng lượng sắt thép xuất khẩu của cả nước và chiếm 57,8% trong tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong khi đó, thị trường các nước châu Âu mới chỉ đạt 3,18%. Đáng chú ý, do tác động của dịch Covid-19, kim ngạch xuất khẩu thép sang EU chỉ bằng phân nửa cùng kỳ.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Trịnh Khôi Nguyên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, để vào được thị trường châu Âu, đòi hỏi các sản phẩm phải đạt nhiều tiêu chuẩn rất cao. Các nhà sản xuất thép Việt Nam ở thời điểm hiện tại muốn đáp ứng được tiêu chuẩn đó phải thay đổi quy trình sản xuất của mình, thay đổi các phương thức kinh doanh.

Để tận dụng tốt cơ hội từ EVFTA, một số chuyên gia ngành thép cho rằng, giải pháp quan trọng là tăng cường nghiên cứu, dự báo xu hướng thị trường (xu hướng cung cầu và giá cả,…); xu hướng áp dụng các rào cản kỹ thuật trong thương mại từ các nước EU để có thể đưa ra cảnh báo sớm cho tất cả các đối tượng tham gia trong chuỗi giá trị sản xuất hàng xuất khẩu của Việt Nam. Điều này giúp các doanh nghiệp xuất khẩu chuẩn bị sẵn sàng vượt qua được các rào cản kỹ thuật.

Chuyên gia ngành thép Nguyễn Văn Sưa cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh, dịch bệnh từ đầu năm tới nay tại các nước châu Âu cũng khiến cho khu vực này bị đình trệ, thị trường xuất khẩu hẹp lại. Xu hướng phòng vệ thương mại tiếp tục gia tăng khiến cho việc mở rộng thị trường cũng rất khó khăn.

Bản thân doanh nghiệp khi tiếp cận thị trường này ngoài đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn, kỹ thuật, nguồn gốc xuất xứ cũng cần quan tâm hơn đến quy định của phòng vệ thương mại trong từng FTA để chuẩn bị, tiếp nhận các vụ khởi kiện, quy trình như thế nào, trách nhiệm, nghĩa vụ của bên điều tra, phải làm gì? Doanh nghiệp phải biết thì mới giảm thiểu được thiệt hại không đáng có, ông Sưa cho hay.

Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Ống thép Hòa Phát chia sẻ, để nâng cao chất lượng sản phẩm, nhất là việc mở rộng thị trường sang EU, công ty duy trì áp dụng các phần mềm, kiểm soát sản xuất; quản lý chất lượng theo ISO 9001:2015. Đồng thời, công ty cũng sẽ triển khai sâu rộng việc thống kê đánh giá ở ba chỉ tiêu chính gồm: Năng suất lao động, định mức tiêu hao và chất lượng sản phẩm; trong đó, việc kiểm soát tiêu hao nguyên vật liệu, cải tiến kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng là mục tiêu quan trọng nhất.

Dưới góc độ cơ quan quản lý, Bộ Công Thương sẽ tập trung tăng cường phổ biến về Hiệp định EVFTA cho các đối tượng có liên quan dưới các hình thức đổi mới sáng tạo hơn; thiết lập và tăng cường liên kết đầu mối thực thi Hiệp định EVFTA tại các bộ, ngành và địa phương… Đồng thời, rà soát pháp luật, thể chế trong quá trình thực thi Hiệp định…