Năm 1983, Định ước hợp tác giữa Viện Khoa học Việt Nam (sau này là Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) và CNRS - 2 đơn vị nghiên cứu quốc gia của Việt Nam và Pháp đã chính thức ký kết tại Paris; mở ra cơ hội cho các nhà khoa học Việt Nam vượt qua rào cản cấm vận thời điểm đó, tiếp cận thêm với nền khoa học tiên tiến, môi trường học thuật hàn lâm, tiền đề cho những phát triển sau này của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam.

Các hoạt động hợp tác giữa Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và CNRS đã tạo điều kiện để trao đổi các nhà khoa học sang thực hiện các nghiên cứu chung, tổ chức các hội thảo và tăng cường các thiết bị nghiên cứu, cũng như hình thành và kết nối các nhóm nghiên cứu liên ngành hóa học - sinh học - dược học, toán học - hóa học - sinh học, vật lý - hóa học - sinh học…, gia tăng sự phát triển từ nghiên cứu cơ bản tới ứng dụng, hướng tới hình thành những sản phẩm chất lượng cao, làm động lực cho đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ giữa CNRS và Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam.

Trong 40 năm qua, hơn 1.000 lượt cán bộ nghiên cứu của Việt Nam được cử sang CNRS để trao đổi khoa học, thực tập, tham dự khóa đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, trong số đó có hơn 100 cán bộ đã bảo vệ thành công luận án thạc sĩ và tiến sĩ. Sau khi về nước, các cán bộ trên đã trở thành những cán bộ khoa học chủ chốt trong các phòng thí nghiệm của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam.

Hàng trăm đề án, đề tài đã được thực hiện với sự tham gia phối hợp của các nhà nghiên cứu Việt Nam và Pháp. Nhiều đề tài đã đạt được những kết quả về lý thuyết cũng như thực tiễn, góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế-xã hội ở Việt Nam. Các nhóm, đơn vị nghiên cứu chung đã được thành lập nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học Pháp và Việt Nam hợp tác triển khai nhiều nghiên cứu và đào tạo chất lượng.

Trên nền tảng quan hệ hợp tác chặt chẽ trong đào tạo và nghiên cứu giữa Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và CNRS, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) đã được thành lập năm 2009 trong khuôn khổ Hiệp định Liên Chính phủ giữa Việt Nam và Pháp. Sự ra đời của USTH với sự tham gia của các nhà khoa học CNRS trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu đã đánh dấu một bước tiến mới trong hợp tác đào tạo giữa hai bên.

Thông qua các hoạt động phòng thí nghiệm chung và tổ chức khóa học chuyên đề hàng năm tại USTH với sự tham gia và hướng dẫn của các nhà nghiên cứu, giáo sư đầu ngành của CNRS, hợp tác giữa Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và CNRS giai đoạn này đã tạo cơ hội cho nhiều nhà khoa học trẻ của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam học tập và nghiên cứu trong môi trường quốc tế, đồng thời góp phần đưa USTH đạt trình độ quốc tế về đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Phát biểu tại buổi lễ, GS.TS. Lê Trường Giang, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam nhấn mạnh, trong gần nửa thế kỷ phát triển của Viện, CNRS là một trong những đối tác đầu tiên, tin cậy và bền vững, luôn đồng hành cùng với Viện, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, rào cản và góp phần xây dựng nền KH&CN Việt Nam hôm nay.

Những thành quả trong 40 năm hợp tác giữa Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và CNRS là minh chứng cho một mối hợp tác sâu rộng, bền chặt giữa hai cơ quan và có thể coi là một biểu tượng hợp tác hiệu quả và thành công giữa hai đất nước.

Trong thời gian tới, GS.TS. Lê Trường Giang mong muốn hai bên sẽ đẩy mạnh hơn nữa việc hợp tác đào tạo và nghiên cứu chung, xây dựng các chương trình, dự án nghiên cứu nhằm giải quyết những vấn đề khoa học công nghệ mới trên thế giới hiện nay như trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, năng lượng và vật liệu mới, công nghệ sinh học... phục vụ tăng trưởng xanh, bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet cho biết, lễ kỷ niệm 40 năm hợp tác giữa Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và CNRS được diễn ra trong bối cảnh kỷ niệm 50 năm thiết lập mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Pháp. Pháp rất tự hào vì là một trong những đất nước đầu tiên song hành cùng Việt Nam trên con đường phát triển KH&CN và cùng hướng tới tương lai.

Hiện nay, thế giới, cộng đồng quốc tế đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức và rất cần sự nỗ lực, đóng góp của các nhà khoa học để có thể giải quyết được. Đó là vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, bảo vệ các đại dương…

"Chúng tôi cam kết cùng Việt Nam hợp tác trong những lĩnh vực này. Năm 2024, chúng tôi sẽ có nhiều hoạt động để cụ thể hóa quyết tâm, thể hiện tầm quan trọng của quan hệ hợp tác Pháp - Việt Nam trong lĩnh vực KH&CN, trong đó có nghiên cứu về đại dương", Đại sứ Olivier Brochet cho biết.

Cũng tại buổi lễ, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đã ký kết thỏa thuận hợp tác với CNRS; tặng Kỷ niệm chương của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cho GS. Antoine Petit, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc CNRS để ghi nhận những đóng góp của GS. Antoine Petit.