Khoa học công nghệ ngành Công Thương

Thứ hai, 13/05/2024 | 03:03

Thứ hai, 13/05/2024 | 03:03

Tin KHCN

Cập nhật lúc 22:41 ngày 05/03/2020

Thay thế các sản phẩm nhựa dùng một lần bằng các sản phẩm làm từ giấy

Với mục đích áp dụng công nghệ tiên tiến sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng, an toàn vệ sinh, thân thiện với môi trường, Việt Nam hướng đến các sản phẩm như cốc giấy, khay giấy, túi giấy bao trái cây ngoài đồng ruộng…thay thế cho các sản phẩm cùng loại làm từ nhựa. 
Hà Nội – 500 tấn rác thải nhựa mỗi ngày
Kể từ thập kỷ 50 của thế kỷ trước, khi các sản phẩm làm từ nhựa lên ngôi cho đến nay, con người đã sản xuất ra khoảng 8,3 tỷ tấn nhựa và con số này sẽ tăng lên tới 34 tỷ tấn nhựa vào năm 2050 (theo Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc). Đồng hành cùng sự gia tăng của sản phẩm làm từ nhựa là sự phát thải rác thải nhựa. Rác thải nhựa đang là vấn đề nhức nhối của toàn cầu vì rác thải nhựa có thể tồn tại hàng trăm năm và hệ quả là hệ thống sinh thái, đại dương, sông ngòi bị phá hủy trầm trọng bởi nguồn rác thải này.
Hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới đã bắt đầu làn sóng “tẩy chay” đồ nhựa dùng một lần, điển hình như Pháp, Mỹ và Canada. Pháp là quốc gia đầu tiên thông qua luật cấm tất cả cốc, chén, dao, muỗng… sử dụng một lần làm bằng nhựa. Luật này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ năm 2020.
Tuy không quyết liệt như Pháp, nhưng cách đây 13 năm, Đài Loan (Trung Quốc) đã tiên phong mạnh tay thực hiện những biện pháp nhằm giảm thiểu số lượng sử dụng đồ nhựa dùng một lần, những sản phẩm như bát, túi, hộp, cốc… làm bằng nhựa dùng một lần không được phép mua bán, sử dụng tại các siêu thị, cửa hàng ăn uống. Bên cạnh đó, lãnh thổ này cũng ban hành luật cấm vứt đồ nhựa dùng một lần ra môi trường. Khi đó, mức phạt tối đa với người vi phạm là 4.310 USD. Chính quyền Đài Loan (Trung Quốc) còn khuyến khích người dân nên mang túi mua hàng hay bát đĩa của mình mỗi khi đi ăn ở nhà hàng. 
Hay tại Scotland, để giải quyết tình trạng ô nhiễm rác nhựa, chính phủ Scotland đã ra lệnh cấm dùng các loại cốc uống cà phê một lần tại các tòa nhà làm việc của chính phủ nước này. Kể từ 4/6/2018, mọi đồ uống nóng tại các tòa nhà chính phủ Scotland phải được phục vụ trong các cốc tách có thể tái sử dụng. 
Tháng 3 năm 2019,Nghị viện châu Âu cũng đã bỏ phiếu ủng hộ kế hoạch loại bỏ hầu hết các vật dụng bằng nhựa dùng một lần, từ dao kéo, ống hút tới thìa khuấy cà phê và đĩa nhựa…Lệnh cấm sẽ có hiệu lực từ năm 2021 trên quy mô toàn Liên minh châu Âu (EU) đối với các sản phẩm nhựa sử dụng một lần.
Tại Việt Nam đồ nhựa dùng một lần vẫn còn khá phổ biến vì tính tiện dụng cũng như giá thành thấp. Theo Sở Công Thương Hà Nội, mỗi ngày, thành phố phát sinh hơn 500 tấn rác thải nhựa, chủ yếu trong hoạt động sản xuất công nghiệp và phân phối tiêu dùng. Các loại bao bì nylon, đồ sử dụng một lần, ống hút, chai, cốc nhựa dùng trong ăn uống, dịch vụ chiếm số lượng nhiều nhất.
Ống hút giấy – mở đầu của sự thay đổi
Theo các chuyên gia, năng lực quản lý và xử lý chất thải nhựa tại Việt Nam còn nhiều hạn chế, công nghệ xử lý tái chế lạc hậu, việc thu gom, phân loại rác còn nhiều vấn đề. Theo thông kê của Hiệp hội Bảo tồn Đại dương, năm 2017, Việt Nam nằm trong top 5 nước xả nhiều rác thải nhựa ra biển nhất thế giới.
Hiện nay, Chính phủ Việt Nam đang phát động phong trào hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần. Từ năm 2020, Sở Tài chính sẽ không bố trí kinh phí cho các khoản chi trong cơ quan hành chính Nhà nước, đơn vị sự nghiệp để mua sắm các sản phẩm nhựa dùng một lần sử dụng trong các cuộc họp, hội nghị, hội thảo và hoạt động khác của cơ quan, đơn vị.Phát động và thực hiện phong trào “Chống rác thải nhựa”, “Nói không với sản phẩm nhựa sử dụng một lần”, hạn chế sử dụng túi nilong khó phân hủy trong cơ quan, đơn vị.Đến năm 2025, cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
Để thay thế các sản phẩm nhựa dùng một lần, các nhà khoa học trên thế giới đang nỗ lực tìm kiếmnhiều nguồn nguyên liệu để có thể sản xuất các sản phẩm với giá phải chăng, thân thiện với môi trường. Nguyên liệu có khả năng thay thế nhựa được đặc biệt quan tâm đó là giấy. Trong số đó phải kể đến các loại ống hút làm từ giấy.         
Ống hút làm bằng giấy là loại ống hút được nhân loại sử dụng để thay thế cho loại ống hút làm từ thân lúa mạch. Nhà phát minh ra ống hút giấy là Marvin Stone được cấp bằng sáng chế vào năm 1888. Đến năm 1890, chỉ 2 năm sau khi được cấp bằng sáng chế, công ty Stone Industrial đã cho ra các sản phẩm ống hút đầu tiên bằng giấy có hình dạng là các ống thẳng. Đến năm 1930, Joseph Friedman đã phát minh ra loại ống hút giấy có thể bẻ cong được. Tuy nhiên, dạng ống hút làm từ giấy dễ bị phân hủy trong nước, bởi vậy cho đến thập kỷ 60 của thế kỷ trước, khi các sản phẩm được làm từ vật liệu nhựa lên ngôi thì ống hút giấy đã được thay thế bằng ống hút nhựa. Ống hút nhựa có nhiều ưu điểm như bền hơn, rẻ hơn, không phân hủy trong nước, thích phối màu hoặc để trong suốt đều được... Ống hút nhựa là một sản phẩm tốt, rẻ nhưng trong thời đại đó, không ai nghĩ tới tác động của nó tới môi trường. Ngày nay, hệ quả của ống hút nhựa là rất lớn, bởi vậy nên nhiều quốc gia trên thế giới như Anh, Hàn Quốc, Mỹ…đã ban hành các quy định liên quan đến ống hút nhựa.
Ống hút giấy có ưu điểm là có nhiều màu sắc, mẫu mã đa dạng, nhiều kích cỡ khác nhau, sử dụng được cho hầu hết các loại đồ uống. Giá thành để sản xuất ống hút giấy so với ống hút nhựa không chênh lệch quá lớn. Theo ông David Rhodes, Giám đốc kinh doanh toàn cầu của Aardvark, Công ty sản xuất ống hút giấy thương mại duy nhất ở Mỹ và có chất lượng tốt nhất, thì sử dụng ống hút giấy là lựa chọn bền vững, ống hút giấy chỉ đắt hơn 1 cent (230 đồng) so với ống hút nhựa và hoàn toàn khả thi về mặt kinh tế. Nhược điểm của ống hút giấy là dễ bị mềm khi ngâm lâu trong nước, đặc biệt là khi sử dụng với các loại đồ uống nóng.
 Các nhà khoa học trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu để tạo ra các loại ống hút giấy phù hợp với mục đích sử dụng (nước nóng, nước lạnh), và  phải đảm bảo về an toàn vệ sinh cho người sử dụng. Ống hút Aardvark sản xuất tại Mỹ với nhiều màu sắc kiểu dáng, đáp ứng yêu cầu sử dụng trong đồ uống nóng và lạnh. Công ty giấy Nippon của Nhật  cũng có các nghiên cứu để tạo các các ống hút giấy có độ bền tương đương với ống hút nhựa. Song song với việc nghiên cứu về giấy làm ống hút, sản phẩm keo sử dụng làm ống hút bền trong nước và an toàn vệ sinh cũng được nghiên cứu phát triển.
Tại Việt Nam, hầu hết tất cả các đơn vị cung cấp ống hút giấy trên thị trường đều nhập hàng từ Trung Quốc. Theo kết quả phân tích được tiến hành tại Mỹ về chất lượng của ống hút giấy Aardvark được sản xuất tại Mỹ và một số loại ống hút được sản xuất tại Trung Quốc cho thấy, tuổi thọ của ống hút Aardvark lớn gấp 20 lần so với ống hút giấy của Trung Quốc. Không những thế ống hút giấy của Trung Quốc còn bị phai màu vào chất lỏng khi sử dụng.
Với mục đích áp dụng công nghệ tiên tiến sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng, an toàn vệ sinh, thân thiện với môi trường, Công ty CP Công nghệ Xen_Lu_Lo, đã đăng ký với Bộ Công Thương thực hiện nhiệm vụ“Nghiên cứu công nghệ sản xuất ống hút giấy dùng cho đồ uống”. Nhiệm vụ này sẽ mở đầu cho các nhiệm vụ tiếp theo nhằm tạo ra  các sản phẩm như cốc giấy, khay giấy, túi giấy bao trái cây ngoài đồng ruộng…thay thế cho các sản phẩm cùng loại làm từ nhựa. Không những góp phần vào việc “Nói không với sản phẩm nhựa sử dụng một lần”, kết quả nghiên cứu sẽ góp phần đa dạng hóa sản phẩm ngành giấy, gia tăng tỷ trọng giá trị nội địa hóa sản phẩm công nghiệp.

Lương Thị Hồng
Công ty CP Công nghệ Xen_Lu_Lo
(Bài đăng trên Tạp chí Công nghiệp giấy số 1 - 2020)

lên đầu trang