Với mục tiêu từng bước làm chủ công nghệ, tiến tới nội địa hóa hoàn toàn các thiết bị trong nhà máy nhiệt điện đốt than, Viện Nghiên cứu Cơ khí (NARIME) đã được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và Bộ Công Thương giao chủ trì thực hiện đề tài cấp nhà nước “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, tổ hợp và đưa vào vận hành hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than cho nhà máy nhiệt điện đốt than có công suất tổ máy đến khoảng 600 MW”. 

Hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than trong nhà máy nhiệt điện đã được nhiều hãng trên thế giới tập trung nghiên cứu như: Mitsubishi Heavy Industries (Nhật bản), FAM (Đức), FLSmidth (Đức), ThyssenKrupp Fördertechni GMBH (Đức), DOOSAN (Hàn Quốc)… Các hãng này đều sở hữu công nghệ riêng trong thiết kế và chế tạo trọn bộ hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than cho các ngành công nghiệp như nhiệt điện, xi măng, khai thác than. Một số hãng đã từng cung cấp một số hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than cho các công trình công nghiệp trong nước như: FAM với Nhiệt điện Uông Bí 2, FLSmidth với Nhiệt điện Vũng Áng 1, MHI với Nhiệt điện Phú Mỹ 1, Nhiệt điện Ô Môn... 

Một số công ty trong nước đã được mời tham gia với tư cách là nhà thầu phụ để chế tạo các thiết bị do nước ngoài thiết kế như như Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (LILAMA), Tổng công ty Cơ khí xây dựng (COMA), Tổng công ty Máy và thiết bị công nghiệp (MIE). Tuy nhiên, thiết bị do các đơn vị này cung cấp mới chỉ dừng lại ở các kết cấu thép đơn giản với giá thành rẻ, các công ty sau khi làm xong cũng không học được nhiều về công nghệ thiết kế, chế tạo hệ thống do phía nước ngoài chỉ giao từng cụm bản vẽ riêng biệt cho từng đơn vị mà chưa có chuyển giao đồng bộ. 

Xuất phát từ thực tế đó, Viện Nghiên cứu Cơ khí (NARIME) đã được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và Bộ Công Thương giao chủ trì thực hiện đề tài cấp nhà nước “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, tổ hợp và đưa vào vận hành hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than cho nhà máy nhiệt điện đốt than có công suất tổ máy đến khoảng 600 MW”.  

TS.Phan Đăng Phong – Viện trưởng Viện Nghiên cứu cơ khí (Bộ Công Thương) cho biết: “Bằng việc triển khai các hạng mục, chúng tôi tiến tới mục tiêu làm chủ thiết kế và chế tạo hệ thống cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện đốt than với tỉ lệ nội địa hóa đạt 50%. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực để có thể hoàn toàn chế tạo được các hệ thống tương tự.”

Triển khai thực hiện dự án nhóm nghiên cứu tiến hành nghiên cứu công nghệ thiết kế, chế tạo các thiết bị chính trong hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than từ các tài liệu của các hãng danh tiếng. Nghiên cứu ảnh hưởng của điều kiện làm việc và khí hậu Việt Nam đến tuổi thọ của từng thiết bị. Đồng thời,  Khảo sát, nghiên cứu các thiết bị chính của hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than của các hãng danh tiếng trên thế giới hiện đang được sử dụng tại các nhà máy nhiệt điện Việt Nam (Phả Lại 2, Uông Bí mở rộng 1, Uông Bí mở rộng 2, Hải Phòng, Quảng Ninh, Vũng Áng 1…).

Với kết quả đạt được, nhóm nghiên cứu từng bước làm quen, tiếp thu công nghệ, thiết bị của các nhà cung cấp thiết bị, phương pháp tổ chức thực hiện, các quy phạm và tiêu chuẩn áp dụng…, từ đó lựa chọn công nghệ, đối tác cung cấp bản quyền thiết kế hệ thống.

Viện Nghiên cứu Cơ khí đã phối hợp với nhà thầu nước ngoài (FAM) trong công tác thiết kế cơ sở, và tự tiến hành triển khai thiết kế chi tiết, chế tạo, lắp đặt dưới sự hướng dẫn của chuyên gia nước ngoài. Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện, Viện Nghiên cứu Cơ khí đã thiết kế cơ sở và chi tiết toàn bộ hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than. Thiết kế thành công máy bốc dỡ than (CSU) công suất 850 tấn/h; máy đánh đống, phá đống công suất 850 tấn/h; hệ thống băng tải với năng suất vận chuyển 1.700 tấn/h; hệ thống máy nghiền, sàng than công suất 500 tấn/h; hệ thống cân băng tải; các máy tuyển từ, máy phát hiện kim loại; hệ thống máy lấy mẫu tự động; hệ thống điện, điều khiển; hệ thống dập bụi, cung cấp nước, cung cấp khí; các hệ thống thiết bị phụ đi kèm đồng bộ khác…

Chia sẻ về thành công bước đầu của dự án TS.Phan Đăng Phong cho hay: “Đây là lần đầu tiên Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, tích hợp và đưa vào vận hành thành công hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than cho nhà máy nhiệt điện đốt than công suất tổ máy đến 600 MW, góp phần nâng cao tỷ trọng nội địa hoá, giảm giá thành sản phẩm. Đặc biệt, hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than được thiết kế, chế tạo, theo các tiêu chuẩn quốc tế với yêu cầu cao. Hiện tại, hệ thống do nhóm nghiên cứu chế tạo đang được áp dụng rất hiệu quả ở Nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 1.”

Tiếp nối thành công trong công tác triển khai chương trình nội địa hóa Hệ thống bốc dỡ, vận chuyển than nhà máy nhiệt điện, NARIME đang đầu tư mạnh mẽ và toàn diện cho công tác nghiên cứu nội địa hóa và làm chủ công tác nội địa hóa hệ thống thiết bị không những cho các nhà máy nhiệt điện sắp xây dựng trong thời gian tới mà còn đầu tư nghiên cứu, nâng cấp hệ thống cho các nhà máy điện đã và đang vận hành.

“Hiện nay, chúng tôi đang tìm hiểu và áp dụng vào các dự án như nhà máy nhiệt điện Nam Định 1, Vũng Áng 2, Quảng Trạch 1 và NMNĐ Quỳnh Lập 1 để tham gia đấu thầu tự thực hiện các dự án theo phương án này với mục tiêu trong nước sẽ đảm nhận trên 60% khối lượng dịch vụ tư vấn thiết kế" - TS.Phan Đăng Phong thông tin thêm.

Mai Anh​