Phun phủ nhiệt là phương pháp quen thuộc trong ngành cơ khí để phục hồi, tái tạo các lớp vật liệu kim loại bề mặt khác nhau của chi tiết. Với khả năng cơ động của thiết bị, công nghệ này có thể tạo được lớp phủ lên bề mặt các chi tiết chế tạo mới cũng như để phục hồi các chi tiết hư hỏng ngay tại hiện trường. 

Tại Việt Nam, phương pháp phun phủ kim loại đã được nghiên cứu ứng dụng trong khoảng gần 20 năm nay, phương pháp này được ứng dụng cho rất nhiều lĩnh vực cơ khí, chế tạo máy, gia công trang trí, mỹ nghệ, chống ăn mòn, phủ chức năng bề mặt…..Tuy nhiên đến nay, Việt Nam chưa có các tiêu chuẩn quốc gia về phun phủ nhiệt. Do vậy, việc nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chuẩn quốc gia đồng bộ về công nghệ phun phủ nhiệt là rất cần thiết.

Xuất phát từ nhu cầu đó, các nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu cơ khí đã được giao thực hiện nhiệm vụ “Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn xây dựng các yêu cầu kỹ thuật về phun phủ nhiệt”. Đây là nhiệm vụ cấp Quốc gia thuộc Chương trình Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hóa ngành công nghiệp. Nhiệm vụ do PGS.TS. Lê Thu Quý làm chủ nhiệm.

Mục tiêu chính của nhiệm vụ là nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn tình hình phát triển công nghệ phun phủ nhiệt làm cơ sở để xây dựng các tiêu chuẩn quốc gia, tiếp cận trình độ tiên tiến của thế giới, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng các sản phẩm cơ khí Việt Nam. Đồng thời, xây dựng 05 dự thảo tiêu chuẩn quốc gia về phun phủ nhiệt, bao gồm: Thuật ngữ chuyên môn và phân loại; Biểu diễn ký hiệu trên các bản vẽ; Điều kiện cung cấp kỹ thuật; Khuyến nghị đối với phun phủ nhiệt và hoạt động điều phối trong lĩnh vực phun phủ nhiệt.

Việc tiêu chuẩn hóa các yêu cầu kỹ thuật về phun phủ nhiệt liên quan đến rất nhiều khía cạnh kỹ thuật: bao gồm các thông tin cơ bản nhất liên quan đến các thuật ngữ chuyên môn và phân loại, các phương pháp phun phủ, các vật liệu phun phủ, chuẩn hóa các công đoạn trong quy trình phun phủ, đánh giá các chỉ tiêu chất lượng lớp phủ, hướng dẫn áp dụng phun phủ nhiệt trong một số trường hợp sản xuất điển hình, các yêu cầu đối với nhân lực và thiết bị phun phủ... Với xu thế và chủ trương hội nhập sâu rộng của đất nước thì việc ban hành các tiêu chuẩn quốc gia cần dựa trên các tiêu chuẩn liên quan đến phun phủ nhiệt đã được các tổ chức quốc tế có uy tín đã ban hành như ISO, EN, ASTM, JIS, BS…

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ (từ tháng 01-12/2020), nhóm nghiên cứu đã nghiên cứu tổng quan về tình hình phát triển của công nghệ phun phủ nhiệt ở trong nước và quốc tế: cập nhật các thông tin chung về công nghệ phun phủ nhiệt cho thấy tầm quan trọng và những thành tựu đã đạt được, phân tích các xu hướng phát triển trong tương lai. Mặc dù Việt Nam cũng đã sớm sử dụng các sản phẩm của phun phủ nhiệt nhưng mức độ và quy mô phát triển về lĩnh vực này trong nước còn rất hạn hẹp. Việc tiêu chuẩn hóa các quy định trong phun phủ nhiệt sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển sâu rộng của công nghệ này trong thực tế.

Bên cạnh đó, nghiên cứu tổng quan về tình hình ban hành các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế về phun phủ nhiệt, tập trung chủ yếu vào các tiêu chuẩn của tổ chức tiêu chuẩn quốc tế ISO và tổ chức tiêu chuẩn châu Âu EN. Các nghiên cứu cho thấy sự đan xen chấp nhận lẫn nhau của các tổ chức tiêu chuẩn này, tuy nhiên, mỗi tổ chức cũng đã có các tiêu chuẩn phun phủ độc lập. Đến nay, Việt Nam chưa có các tiêu chuẩn quốc gia về phun phủ nhiệt, ngoài 2 tiêu chuẩn có đề cập đến lớp phun phủ kẽm trong bảo vệ chống ăn mòn cho các kết cấu kim loại với các nội dung còn rất chung chung. Việc xây dựng bộ tiêu chuẩn quốc gia một cách có hệ thống và đầy đủ, bắt đầu từ các tiêu chuẩn cơ bản nhất về công nghệ phun phủ nhiệt là rất cần thiết.

Từ những nghiên cứu trên, nhóm nghiên cứu đã dự thảo bộ 5 tiêu chuẩn quốc gia cơ bản về phun phủ nhiệt đã được xây dựng trên cơ sở Việt hóa chấp thuận tương đương với các tiêu chuẩn ISO tương ứng, có sửa đổi các tiêu chuẩn viện dẫn, các tài liệu tham khảo cập nhật các tiêu chuẩn quốc gia của Việt Nam (TCVN) có liên quan đã ban hành và đang có hiệu lực; điều chỉnh các nội dung trùng lặp hoặc đã lỗi thời tính đến thời điểm năm 2020; tích hợp bổ sung các nội dung tiêu chuẩn của các tổ chức tiêu chuẩn châu  u và Nhật Bản có cùng nội dung và đối tượng.

Các dự thảo tiêu chuẩn được xây dựng chủ yếu theo nguyên tắc chấp thuận tương đương với các tiêu chuẩn ISO tương ứng đang có hiệu lực, có cập nhật các tiêu chuẩn quốc gia của Việt Nam có liên quan đang có hiệu lực; điều chỉnh các nội dung trùng lặp hoặc đã lỗi thời tính đến thời điểm năm 2020; tích hợp bổ sung các nội dung tiêu chuẩn của các tổ chức tiêu chuẩn Châu  u cùng nội dung và đối tượng; trong số đó có dự thảo tiêu chuẩn về thuật ngữ và phân loại phun phủ nhiệt đã tham khảo bổ sung thêm một số nội dung của tiêu chuẩn Nhật Bản tương ứng để hoàn thiện hơn.