Với đặc thù là đơn vị sản xuất than hầm lò, lại quản lý khai thác trên vùng có điều kiện địa chất phức tạp, khó khai thác, do đó, giải pháp công nghệ là ưu tiên quan trọng hàng đầu nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty than Uông Bí. Những năm qua Công ty đã tích cực chủ động, sáng tạo, đầu tư áp dụng nhiều giải pháp công nghệ mới trong khai thác nhằm tăng năng suất và từng bước cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động.

Đầu tư đổi mới công nghệ là mục tiêu chiến lược

Quản lý, khai thác trên vùng mỏ có điều kiện địa chất vỉa than phức tạp, vỉa dốc, chất lượng than xấu, điều kiện cơ giới hóa gặp khó khăn, nên Công ty đã tập trung đầu tư xây dựng sản xuất than theo hướng hiện đại để vừa đảm bảo an toàn, vừa nâng cao sản lượng và hiệu quả khai thác. Công ty kết hợp với Viện khoa học Công nghệ mỏ và các đơn vị tư vấn lập một số dự án mới đầu tư đưa công nghệ hiện đại vào đào lò và khai thác, nhằm khai thác triệt để các vỉa than mỏng, dốc, có điều kiện địa chất phức tạp khác, tiết kiệm tài nguyên. Theo đó, các vỉa mỏng sẽ được khai thác theo hệ thống lò chợ dây diều, chống giữ bằng cột thủy lực đơn. Các vỉa có chiều dày trung bình và dốc từ 50o đến 75o sẽ được khai thác theo hệ thống chia lớp ngang nghiêng, phân tầng, chống giữ bằng giá thủy lực. Các vỉa có góc dốc đến 45o, chiều dày trên 3m sẽ được áp dụng giá khung ZHD.

Công ty đã thay thế gỗ chống lò truyền thống bằng công nghệ giá thủy lực di động, cột thủy lực đơn trong gương than; đầu tư lắp đặt các trạm khí nén cố định có năng suất lưu lượng khí nén cao ở khu vực sản xuất. Đồng thời, bổ sung các thiết bị khai thác có tính năng kỹ thuật cao, phù hợp điều kiện khai thác than hầm lò ở độ sâu như máy khấu than com bai, xe khoan tự hành, vận chuyển than bằng băng tải. Tại các lò chợ có điều kiện địa chất biến động, phức tạp ở khu Đồng Vông, Công ty đầu tư và đang thực hiện có hiệu quả công nghệ đào chống lò sử dụng khoan, ép vữa bê tông tại lò vòng xuyên phay mức + 131 khu Đồng Vông và tổ chức khoan ép vữa bê tông thi công chống xén lò DVVT mức -150 khu Tây Nam - Dự án mỏ Tràng Bạch... Ngoài ra, Công ty cũng đang lập biện pháp thi công và triển khai công nghệ khai thác buồng lò thượng chéo thay thế công nghệ khai thác lò chợ chống giá khung cho các lò chợ có điều kiện địa chất biến động, phức tạp (lò chợ IV-8-6; IV-7-5P khu đồng Vông); triển khai lắp đặt giá khung GK/1600/1.6/2.4/HTD vào khai thác lò chợ vỉa 8 mức +230/+260 khu Hạ My.

Để nâng cao chất lượng than và bảo đảm an toàn cho người lao động, Công ty đầu tư hệ thống sàng tuyển hiện đại như tuyển than xoáy lốc, đầu tư 75 tỷ đồng lắp đặt dây chuyền tuyển than bằng công nghệ tuyển khí có công suất 1 triệu tấn/năm, thân thiện với môi trường, hiện đại nhất hiện nay, được lắp đặt tại khu vực Tràng Khê, Uông Bí. Trong quá trình sản xuất, Công ty đã đưa công nghệ thông tin liên lạc vào trong hầm lò và trang bị hệ thống hướng dẫn bằng la de thay cho máy thủy chuẩn, vừa thuận lợi cho công tác chỉ đạo, điều hành sát, đúng, bảo đảm chính xác cao trong kỹ thuật, vừa giảm thiểu các chi phí phát sinh. Hiện nay, Công ty còn đầu tư thêm hệ thống kiểm soát khí mỏ bằng máy đo quang học và máy Impact Pro; trang bị 252 máy đo khí cho tất cả các công trường. Toàn bộ các khai trường của Công ty đều được trang bị hệ thống camera giám sát 24/24 giờ, kiểm soát chặt chẽ mọi hoạt động của công nhân trong hầm lò.

Với những nỗ lực trong thực hiện có hiệu quả đầu tư đổi mới công nghệ trong khai thác sản xuất từ những ngày đầu thành lập công cụ khai thác còn thô sơ, đến nay, Công ty đã có dây chuyền sản xuất khai thác than đồng bộ, hiện đại. Giai đoạn từ năm 1999- 2013, sản lượng khai thác của Công ty tăng nhanh, bình quân tăng trên 33%/năm, công tác chế biến tiêu thụ với tỷ lệ thu hồi than sạch đạt gần 90%. Theo đó, nhiệm kỳ 2010-2015, Công ty đã hoàn thành các chỉ tiêu chính cơ bản như: Sản xuất than nguyên khai đạt trên 10 triệu tấn, bằng 100% kế hoạch; đào 199.675m lò, bằng 99,84%; than tiêu thụ 9,5 triệu tấn, bằng 106% kế hoạch; doanh thu đạt 12.291 tỷ đồng, bằng 121% kế hoạch. Thu nhập bình quân của người lao động cả nhiệm kỳ đạt 8,6 triệu đồng/người/tháng. 6 tháng đầu năm 2015, sản lượng sản xuất của Công ty đạt 50,8% kế hoạch, tiêu thụ bằng 93,5% kế hoạch, tổng doanh thu đạt 1.259 tỷ đồng. Đời sống việc làm thu nhập người lao động ổn định và đạt mức Tập đoàn giao, tạo được niềm tin và sự gắn kết của người lao động.

Quan tâm, phát huy phong trào sáng kiến cải tiến kỹ thuật

Theo Giám đốc Nguyễn Văn Yên, để đảm bảo sản xuất hiệu quả, tăng trưởng bền vững, trong điều kiện khai thác tài nguyên ngày càng khó khăn, Công ty đặc biệt quan tâm khuyến khích cán bộ, công nhân tích cực nghiên cứu, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật áp dụng vào sản xuất. Đến nay, Công ty đã có hàng trăm đề tài, sáng kiến cải tiến kỹ thuật của cán bộ, công nhân Công ty áp dụng vào sản xuất, tiết kiệm và làm lợi cho Công ty nhiều tỷ đồng. Phòng Kỹ thuật công nghệ của Công ty với chức năng nhiệm vụ quản lý kỹ thuật, công nghệ khai thác, trong những năm qua, các kỹ sư trẻ, cán bộ chuyên viên của phòng đã tích cực tham gia nghiên cứu  làm chủ nhiều đề tài, công trình khoa học công nghệ, sáng kiến cải tiến kỹ thuật và trở nòng cốt trong phong trào thi đua phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa trong sản xuất toàn Công ty. Cụ thể, phòng đã chủ trì xây dựng các quy định, quy trình quản lý kỹ thuật như: Quy định phân cấp công tác quản lý kỹ thuật khai thác mỏ; Quy định công nghệ khai thác, đào lò đáp ứng yêu cầu chuyển đổi, tái cơ cấu Công ty... Bên cạnh đó, Phòng đã nghiên cứu thành công nhiều đề tài cấp thiết như sáng kiến “Thay đổi công nghệ khấu than hợp lý tại các lò chợ có điều kiện địa chất phức tạp”; “Phương án khoan, ép vữa bê tông xử lý các đường lò khi thi công qua vùng phay phá, mất ổn định”; “Phương án thi công đổ bê tông trực tiếp cống nước 900m3/h tại lò xuyên vỉa mức +131 trong điều kiện có lưu lượng nước chảy lớn”.

Điển hình là vào cuối năm 2014 vừa qua, trước việc để vận chuyển vật tư, vật liệu trong các đường lò phục vụ công tác đào lò, khai thác than hay sử dụng các hình thức vận tải như: Monorail (hệ thống tàu điện một ray); goòng (chạy trên đường sắt)…, thậm chí mang vác thủ công, chi phí rất lớn, năng suất thấp, gây khó khăn trong quản lý kỹ thuật, dễ dẫn đến vi phạm quy trình kỹ thuật, mất an toàn lao động. Trước thực trạng này, nhóm kỹ sư của  Phòng Kỹ thuật công nghệ mỏ đã nghiên cứu, đưa ra giải pháp “Hệ thống vận chuyển vật tư, vật liệu bằng puly cáp sử dụng cho các đường lò bằng”. Hệ thống vận chuyển bằng puly cáp có cấu tạo đơn giản, dễ dàng gia công chế tạo; vật tư, vật liệu để chế tạo puly cáp thông dụng trong sản xuất và đời sống. Việc lắp đặt hệ thống puly cáp trong lò hoặc ngoài mặt bằng được thực hiện đơn giản, dễ dàng. Hệ thống được áp dụng để vận chuyển nhiều loại vật tư, vật liệu, thiết bị, góp phần giảm tối đa hình thức vận chuyển thủ công, từ đó nâng cao an toàn cho người lao động. Đây là giải pháp có tính mới, lần đầu tiên áp dụng trong ngành công nghiệp sản xuất than trong nước, đến nay, Công ty đã triển khai lắp đặt 4 hệ thống vận chuyển vật tư, vật liệu bằng puly cáp và thu được kết quả tốt.

Những kết quả thu được từ việc tích cực áp dụng sáng kiến cải tiến kỹ thuật, và đầu tư đổi mới khoa học công nghệ hiệu quả, đúng hướng là nền tảng, cơ sở vững chắc để giúp Công ty than Uông Bí nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, cải thiện đời sống và đảm bảo an toàn cho người lao động, giúp Công ty nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững./.

Thùy Trang