Ngày 30 tháng 10 năm 2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Quyết định số 2795/QĐ-BCT ban hành Chiến lược khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển ngành Công Thương đến năm 2030. Để tổ chức triển khai, Bộ Công Thương tổ chức buổi làm giữa Bộ trưởng và các Viện nghiên cứu trong ngành Công Thương nhằm đánh giá kết quả hoạt động của các Viện trong giai đoạn vừa qua, đồng thời chỉ ra những nhiệm vụ ưu tiên nhằm tăng cường hơn nữa vai trò và đóng góp của các Viện trong thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của Chiến lược và yêu cầu tái cơ cấu ngành Công Thương.

Tham dự buổi làm việc có đại diện của các đơn vị có liên quan trong Bộ, gồm các Vụ: Khoa học và Công nghệ, Kế hoạch – Tài chính, Tổ chức cán bộ, Dầu khí và Than; các Cục: Công nghiệp, Hoá chất, Điện lực và Năng lượng tái tạo và sự tham gia của đại diện Lãnh đạo của 21 Viện nghiên cứu của ngành Công Thương cùng các đơn vị báo chí của Bộ.

Tại Hội nghị, TS Đào Duy Anh, Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim, Chủ nhiệm Câu lạc bộ các Viện nghiên cứu ngành Công Thương đã báo cáo hoạt động của Câu lạc bộ các Viện nghiên cứu ngành Công Thương – một sáng kiến đã được Lãnh đạo Bộ ủng hộ với mục tiêu tăng cường kết nối, chia sẻ thông tin, hợp tác triển khai các hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) giữa các Viện.

Sau thời điểm thành lập vào năm 2012 đến nay, các hoạt động của Câu lạc bộ đã được tổ chức thường kỳ để phổ biến về tình hình và định hướng hoạt động KH&CN ngành Công Thương, các văn bản chỉ đạo mới của ngành, chia sẻ các kinh nghiệm, cách làm hay trong hoạt động KHCN cũng như trong công tác quản lý, điều hành.... Nhiều hoạt động, chương trình hợp tác giữa các Viện đã được hình thành từ hoạt động của Câu lạc bộ.

Theo báo cáo của đồng chí Lý Quốc Hùng – Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương hiện quản lý trực tiếp 11 Viện, 02 Viện đã thực hiện cổ phần hoá; bên cạnh đó là 08 Viện thuộc các Tập đoàn, Tổng Công ty như: Tập đoàn dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Hoá chất, Tổng Công ty Thép, Tổng Công ty Giấy.v.v...

Các Viện của ngành là những tổ chức KH&CN có bề dày lịch sử xây dựng và phát triển từ 35 đến 60 năm; có lĩnh vực nghiên cứu KH&CN độc lập, gắn với các ngành, phân ngành, lĩnh vực khác nhau thuộc phạm vi quản lý của Bộ. Các Viện đều đã khẳng định vị thế của mình trong hệ thống các tổ chức KH&CN cả nước và khu vực, cũng như có nhiều đóng góp đối với sự phát triển của ngành.

Tại buổi làm việc, đại diện các Cục, vụ của Bộ Công Thương đã trình bày các hoạt động đã, đang và tiếp tục phối hợp với các Viện trong công tác xây dựng các quy hoạch ngành, các văn bản quy phạm pháp luật, qua đó góp phần nâng cao vai trò của các Viện nghiên cứu trong công tác thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm của ngành Công Thương.

Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã khẳng định: Không thể có một chính sách tốt nếu thiếu đi những luận cứ về khoa học và thực tiễn từ nhà nghiên cứu; cũng như không thể có một nền sản xuất hiện đại, tiên tiến nếu không có sự phát triển và ứng dụng mạnh mẽ KH&CN.

Bộ trưởng ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của các Viện trong việc nghiên cứu, tư vấn chính sách và hỗ trợ các doanh nghiệp trong Ngành thực hiện đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh. Bộ trưởng cũng chỉ ra những khó khăn, hạn chế và thách thức trong hoạt động của các Viện trong giai đoạn hiện nay.

Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chỉ ra 05 nhiệm vụ trọng tâm mà các Viện cần ưu tiên triển khai trong giai đoạn tới đây nhằm tiếp tục phát huy sức mạnh và vai trò các Viện nghiên cứu trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm của ngành Công Thương, hiện thực hoá các các nhiệm vụ trong Chiến lược phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo ngành Công Thương giai đoạn đến 2030. Cụ thể:

Một là, chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng; tổ chức quán triệt sâu sắc các chủ trương, quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến ngành Công Thương cho cán bộ, viên chức của các Viện, bởi đây là lực lượng nòng cốt, tiên phong về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong Ngành.

Quan tâm xây dựng, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của các thiết chế (như cấp ủy, tổ chức đảng và các đoàn thể chính trị - xã hội); đề cao trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu; giữ gìn đoàn kết, thống nhất và phát huy tinh thần tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, tập thể lãnh đạo, nhất là người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, góp phần cùng toàn Ngành thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao.

Hai là, khẩn trương rà soát, xây dựng định hướng, mục tiêu phát triển của đơn vị trong giai đoạn đến 2030 theo Chiến lược phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo ngành Công Thương mới được phê duyệt, trong đó cần cụ thể hóa kế hoạch triển khai trong từng năm, từng giai đoạn, bảo đảm phù hợp với định hướng phát triển và yêu cầu tái cơ cấu Ngành, cũng như phù hợp với xu hướng phát triển KHCN trên thế giới, đặc biệt là yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

Tập trung thực hiện tái cơ cấu tổ chức, bộ máy hoạt động của các Viện, bảo đảm tinh gọn, chuyên nghiệp, hệ thống quản trị hiện đại để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; trong đó, cần tập trung vào những giá trị cốt lõi, phát huy thế mạnh đặc thù của từng đơn vị. Phấn đấu xây dựng, phát triển các Viện thuộc Bộ trở thành các Trung tâm nghiên cứu, triển khai hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực chuyên ngành, có uy tín trên thị trường khu vực và quốc tế (sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch mạng lưới tổ chức KH&CN quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2050, Bộ sẽ chỉ đạo các đơn vị chức năng phối hợp chặt chẽ với các Viện trực thuộc triển khai quyết liệt nội dung này).

Ba là, chú trọng xây dựng và phát triển năng lực KH&CN, bảo đảm chất lượng, hiệu quả công tác chuyên môn để hình thành một hệ sinh thái đa dạng, linh hoạt, đóng góp những sản phẩm KH&CN mang tầm quốc gia, khu vực và được ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng tư vấn, hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình ứng dụng, đổi mới công nghệ, nhất là ứng dụng công nghệ mới của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0; đồng thời, tiếp tục làm tốt vai trò tư vấn, tham mưu chính sách, cung cấp những luận cứ khoa học và thực tiễn giúp Bộ xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, chiến lược phát triển Ngành trong tình hình mới.

Muốn thực hiện tốt nhiệm vụ này, các Viện cần có chiến lược đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ chuyên gia, cán bộ nghiên cứu khoa học có trình độ, năng lực chuyên môn cao và tâm huyết với khoa học để đáp ứng yêu cầu công việc, đồng thời từng bước đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực trẻ, kế cận; đồng thời, chú trọng đầu tư, đổi mới, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị nghiên cứu tiên tiến, hiện đại, phù hợp với xu thế phát triển công nghệ của khu vực sản xuất và tiến tới làm chủ các công nghệ mới, đặc biệt là các công nghệ lõi của công nghiệp 4.0; hình thành các tài sản trí tuệ của Viện (gồm các sáng chế, giải pháp hữu ích) và đẩy mạnh quá trình thương mại hóa sản phẩm, đưa kết quả nghiên cứu KH&CN vào thực tiễn thông qua việc liên doanh, góp vốn, mở rộng sản xuất bằng các tài sản trí tuệ của Viện.

Bốn là, tập trung đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động theo hướng gắn kết chặt chẽ với các Tập đoàn, Tổng công ty lớn, lấy doanh nghiệp làm trung tâm; mọi hoạt động KH&CN phải gắn với sản xuất, bắt nguồn trước hết từ yêu cầu của thực tiễn để có những sản phẩm KH&CN thiết thực, có sức lan tỏa mạnh trong Ngành và được ứng dụng nhanh chóng, hiệu quả vào thực tiễn.

Hay nói cách khác, các Viện nghiên cứu cần phải tạo ra sản phẩm, công nghệ mà thị trường cần chứ không phải những thứ các Viện có thể làm. Điều này đòi hỏi phải thay đổi mạnh mẽ trong tư duy của các đồng chí Lãnh đạo, mô hình quản trị phải theo hướng hiện đại thì chúng ta mới có thể phát triển và làm đúng vai trò, sứ mệnh của các tổ chức KH&CN công lập.

Năm là, tăng cường hợp tác với các trường đại học và các tổ chức nghiên cứu, đào tạo có uy tín ở trong và ngoài nước nhằm trao đổi, chia sẻ, hợp tác nghiên cứu, tiếp thu trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý tiên tiến của khu vực và quốc tế, phù hợp xu thế hội nhập và sự phát triển công nghiệp 4.0. Đồng thời, tiếp tục mở rộng và nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo sau đại học và đào tạo cán bộ kỹ thuật tại doanh nghiệp, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của Viện, của Ngành và của đất nước.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Công Thương cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị đã chứng kiến lễ bàn giao Chủ nhiệm Câu lạc bộ các Viện Nghiên cứu ngành Công Thương từ TS Đào Duy Anh- Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ-Luyện kim cho TS. Phan Đăng Phong- Viện trưởng Viện nghiên cứu Cơ khí.