Chiều ngày 15/4/2014, đoàn công tác của Bộ Công Thương do Thứ trưởng Cao Quốc Hưng dẫn đầu đã đến thăm và làm việc tại Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam. Đây là một trong những hoạt động của Bộ Công Thương hưởng ứng ngày Khoa học công nghệ Việt Nam (18-5).

Tại đây, đoàn đã nghe lãnh đạo Viện báo cáo sơ bộ về tình hình hoạt động, nghiên cứu khoa học của Viện. Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam là mô hình Viện trực thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam. Viện có 228 cán bộ công nhân viên, trong đó có 02 Phó giáo sư, 24 Tiến sỹ, 32 Thạc sỹ, 108 Kỹ sư và Cử nhân, 62 kỹ thuật viên và công nhân kỹ thuật. Doanh thu hàng năm của Viện luôn đạt mức trên 100 tỷ đồng. Năm 2014, Viện đặt mục tiêu doanh thu 200 tỷ đồng.

Ông Hoàng Văn Hoan, Viện trưởng Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam báo cáo tình hình hoạt động của Viện

Ông Hoàng Văn Hoan, Viện trưởng cho biết “ Với đội ngũ nhân lực, nhà khoa học như hiện nay, Viện tự tin có thể đạt được mức doanh thu như đã đề ra. Với mô hình Viện nghiên cứu trực thuộc tập đoàn, Viện không được đầu tư hỗ trợ nhiều kinh phí từ ngân sách song hàng năm Viện luôn có những công trình nghiên cứu, Hợp đồng có giá trị cao, có thể tự thu, tự chi, làm tốt công tác nghiên cứu và chăm lo đời sống cho toàn thể cán bộ, công nhân viên. Hiện nay, mức thu nhập bình quân đầu người của Viện đạt trên 10 triệu đồng/tháng. Ban lãnh đạo Viện sẽ cố gắng nâng mức thu nhập năm sau cao hơn năm trước.

Đoàn công tác do Thứ trưởng Cao Quốc Hưng dẫn đầu tham quan cơ sở vật chất của Viện

Nói về những khó khăn, bất cập của mô hình Viện trực thuộc tập đoàn, ông Hoan cho biết, các phóng thí nghiệm của Viện như Phòng thí nghiệm lọc hóa dầu là một trong những phóng thí nghiệm hiện đại bậc nhất hiện nay, góp phần quan trọng cho phát triển công nghệ lọc hóa dầu nhưng không được đầu tư xứng đáng. Mặc dù Viện tự thu, tự chi được song chính việc áp đặt doanh số nên mục tiêu nghiên cứu khoa học của đội ngũ nhà khoa học, cán bộ công nhân viên bị ảnh hưởng.  Đây cũng chính lo ngại của Viện trong thời gian tới bên cạnh nỗi lo không giữ được cán bộ khoa học giỏi gắn bó lâu dài.

Tham quan Phòng thí nghiệm trọng điểm

Ngay trong vấn đề đào tạo, Viện thuộc Tập đoàn cũng không được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí cho đào tạo tiến sĩ. Phòng thí nghiệm trọng điểm (PTNTĐ ) cùng chịu chung số phận khi là một phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia nhưng lại nằm trong Viện và Viện nằm trong Tập đoàn. Vì thế, trong phần kiến nghị của Phòng thí nghiệm, PGS.TS. Vũ Thị Thu Hà – Giám đốc PTNTĐ rất tha thiết “Bộ Công Thương có giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho phép PTNTĐ được hưởng các chế độ theo qui định của Nhà nước đối với các PTNTĐ quốc gia, bình đẳng với các PTNTĐ khác, hoặc nâng cấp lên tầm cao mới”.

Theo ông Ngô Đại Quang, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa Chất Việt Nam, trong thời gian qua, Viện hóa học công nghiệp Việt Nam đã góp phần quan trọng trong việc nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học  vào những sản phẩm cụ thể của Tập đoàn. Tập đoàn đánh giá cao vai trò của Viện trong việc nghiên cứu, khai thác và sử dụng quặng apatit, các sản phẩm tá dược. Về cơ chế cho khoa học học công nghệ áp dụng cho mô hình Viện trực thuộc Tập đoàn, Ông Quang kiến nghị, Bộ Công Thương, các Bộ ngành liên quan cần xây dựng cơ chế chi cho Khoa học công nghệ, các cơ chế hỗ trợ khác cũng như cơ chế về đào tạo nghiên cứu sinh. Ông Quang lấy ví dụ, Tập đoàn có thể trích ngân sách hàng năm cho hoạt động nghiên cứu khoa học để giao Viện triển khai, tuy nhiên, hiện tại nghị định 115 của Chính Phủ hạn chế mức chi, dẫn đến khó khăn để giải ngân. 

Giải đáp những thắc mắc và kiến nghị nêu trên, Ông Nguyễn Đình Hiệp, Vụ trưởng Vụ Khoa học và công nghệ, Bộ Công Thương cho biết, Luật Khoa học và công nghệ đã được ban hành có hiệu lực từ ngày 1/1/2014. Sắp tới, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật sẽ được ban hành trong đó có hướng dẫn chi Quỹ Khoa học công nghệ. Với hướng dẫn này các đơn vị có thể hoàn toàn chủ động trong việc đầu tư cho nghiên cứu khoa học. 

Thứ trưởng Cao Quốc Hưng phát biểu tại buổi làm việc

Đánh giá về hoạt động của Viện hóa học công nghệ Việt Nam, ông Cao Quốc Hưng, Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh, Trong điều kiện khó khăn về kinh tế, khoa học công nghệ và cơ chế bất cập, Viện đã làm tốt vai trò của mình trong việc nghiên cứu công nghệ, chính sách, ứng dụng trực tiếp vào sản xuất phục vụ ngành nói riêng và phục vụ đất nước nói chung. Bên cạnh những thành tích đạt được, Viện cần cố gắng nghiên cứu nhiều sản phẩm cạnh tranh, bám sát nhu cầu thị trường, hướng đến Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa. 

Thứ trưởng cũng chia sẻ với Viện những khó khăn mà Viện đang gặp phải đồng thời động viên CBCNV cần kiên trì chờ đợi thay đổi cơ chế, bởi Bộ cũng đã rất tích cực hỗ trợ Viện trong hoạt động, cũng như kiến nghị với Bộ Khoa học và Công nghệ có cơ chế riêng với PTNTĐ thuộc Viện. “Những khó khăn của chúng ta không thể giải quyết trong ngày một, ngày hai được, nhưng công việc của chúng ta thì không thể không làm. Vì vậy, chúng ta phải kiên nhẫn chờ đợi, song song với tiếp tục duy trì phát huy thế mạnh nghiên cứu khoa học của một Viện đầu ngành trong lĩnh vực hóa học công nghiệp” – Thứ trưởng Hưng nhấn mạnh.

Linh Hùng - Hồ Nga