Chương trình hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ (KHCN) phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi (giai đoạn 2011-2015) đã đi qua 60 tỉnh, thành phố và đang góp phần tích cực vào công cuộc xóa đói giảm nghèo tại những nơi này.

Bình Định đang được biết đến với nhiều trang trại trồng mía đạt năng suất cao

Hàng trăm dự án được triển khai

Từ năm 2011 đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Ủy ban Dân tộc, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và UBND các tỉnh, thành phố phê duyệt 278 dự án thuộc Chương trình hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ KHCN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi giai đoạn 2011-2015. Các dự án này được triển khai tại 60 tỉnh, thành phố với tổng kinh phí là 1.300 tỷ đồng. Trong đó, kinh phí hỗ trợ từ ngân sách sự nghiệp KHCN Trung ương chiếm 45%, kinh phí huy động từ dân, doanh nghiệp, ngân sách địa phương chiếm 55%. 

Các dự án thuộc chương trình nông thôn miền núi được triển khai đã giúp các địa phương tiếp nhận, làm chủ và phát triển các công nghệ để giải quyết các vấn đề về: nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm như lúa gạo, rau quả, thủy sản…; phát triển cây trồng đặc sản của địa phương; phát triển chăn nuôi theo quy mô công nghiệp đạt tiêu chuẩn VietGap; bảo quản, chế biến nông, lâm, hải sản; ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất và sử dụng các chế phẩm sinh học phục vụ sản xuất nông sản an toàn; xử lý môi trường nông thôn và môi trường làng nghề…

Dự kiến, khi các dự án kết thúc sẽ chuyển giao 961 công nghệ và tiến bộ kỹ thuật, huy động khoảng 600 lượt cán bộ khoa học từ 86 tổ chức KHCN của Trung ương và địa phương cả nước về phục vụ tại địa bàn nông thôn và miền núi. Đồng thời, đào tạo được 2.650 kỹ thuật viên cơ sở và tập huấn kỹ thuật cho khoảng 61.500 lượt nông dân…

Ghi nhận hiệu quả cao

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ, tính đến nay, các dự án đã giúp các địa phương tiếp nhận và làm chủ được 661 công nghệ, tạo ra những sản phẩm có giá trị kinh tế góp phần đẩy mạnh việc ứng dụng KHCN vào đời sống và sản xuất. Các dự án cũng đã tạo kênh kết nối giữa tổ chức KHCN với địa bàn nông thôn, miền núi; giữa nhà khoa học, doanh nghiệp với nông dân. 

Đơn cử như dự án "Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật tổng hợp trong sản xuất lúa tại vùng lúa chất lượng cao ở 4 huyện vùng Đồng Tháp Mười, tỉnh Long An" thực hiện năm 2011-2013, đã triển khai thực hiện 90 ha lúa bằng công nghệ san phẳng mặt ruộng. Sử dụng công nghệ này mặt ruộng được san phẳng từ mức ban đầu là 30-35cm xuống chỉ còn khoảng 3cm. Đây là điều kiện lý tưởng cho sản xuất lúa nước, mặt ruộng bằng phẳng giúp cho chi phí sản xuất giảm được từ 3-7,7 triệu đồng/ha, tăng năng suất lúa từ 1.000-1.500 kg/ha.

Dự án "Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất hoa tại xã nông thôn mới Thụy Hương, Chương Mỹ, Hà Nội” đã triển khai mô hình hoa lan hồ điệp quy mô 1.000m2; hoa ly quy mô 3.000m2; hoa đồng tiền 3.000m2; hoa loa kèn 2ha. Khi chưa có dự án, người dân phải đem các giống hoa lên tận Sapa để kích lạnh cho ra mầm nhưng nay nhờ có công nghệ và hệ thống kích lạnh tại chỗ, đã có thể cho ra mầm hoa tại chỗ, giảm chi phí sản xuất, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện, hoa loa kèn đạt 250 triệu/ha, hoa đồng tiền đạt 350 triệu/ha, hoa ly đạt 700-800 triệu/ha, hoa lan hồ điệp đạt 900 triệu – 1 tỷ đồng/ha.

Còn rất nhiều những dự án khác có thể kể tới như dự án “Xây dựng mô hình sản xuất, chế biến và tiêu thụ nấm ăn, nấm dược liệu theo hướng công nghiệp tại Hà Nam” đã giải quyết việc làm cho 30 lao động làm việc thường xuyên và trên 800 lao động làm việc không thường xuyên trên địa bàn. Dự án “Xây dựng mô hình nhân nhanh giống mía mới bằng công nghệ nuôi cấy mô tại Bình Định” đem lại cho người trồng mía năng suất mía thương phẩm cao gấp đôi đạt từ 110-120 tấn/ha so với đại trà đạt 60-70 tấn/ha./.