Dữ liệu được so sánh như “dầu mỏ” trong nền kinh tế toàn cầu, trở thành động lực chính tạo giá trị gia tăng cho xã hội. Do đó, việc hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy chia sẻ dữ liệu để phát triển Chính phủ điện tử và nền kinh tế số Việt Nam là yêu cầu cấp thiết hiện nay.    

Trong Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, cụm từ “dữ liệu” được nhắc đến 11 lần trong văn bản này. Trong đó nhấn mạnh việc “Hoàn thiện pháp luật, chính sách về dữ liệu, quản trị dữ liệu, tạo thuận lợi cho việc tạo dựng, kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu bảo đảm an toàn, an ninh mạng trong nước, tiến tới kết nối với khu vực ASEAN và quốc tế” và “Xây dựng và phát triển đồng bộ hạ tầng dữ liệu quốc gia. Hình thành hệ thống trung tâm dữ liệu quốc gia, các trung tâm dữ liệu vùng và địa phương kết nối đồng bộ và thống nhất”…

Cũng nhằm xử lý tình trạng cát cứ dữ liệu, tạo nên kho dữ liệu dùng chung của các bộ, ngành, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 47/2020/NĐ-CP về quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước. Điểm nổi bật trong Nghị định mới là việc xác định vị trí và tầm quan trọng của dữ liệu số trong quá trình xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số.

Tại Nghị định đã làm rõ các nội dung về quản lý dữ liệu trong cơ quan nhà nước để xây dựng hạ tầng dữ liệu trong Chính phủ điện tử bền vững và nhất quán. Dữ liệu phải được xây dựng tạo thuận lợi chia sẻ cho bên ngoài được xác định ngay từ khi xây dựng thay vì chỉ tập trung xây dựng phục vụ nhu cầu nội bộ làm hạn chế chia sẻ dữ liệu - là nguyên nhân dẫn tới sự cát cứ, trùng lặp. Ngoài ra, cần đơn giản hóa quá trình kết nối, chia sẻ dữ liệu số, tạo hành lang pháp lý minh bạch và thuận lợi cho dữ liệu lưu chuyển từ nơi có đến nơi cần.

Có thể nói, đây là lần đầu tiên có một văn bản quy phạm pháp luật đặt trọng tâm vào vấn đề dữ liệu trong Chính phủ điện tử. Thêm vào đó, nhấn mạnh tới “dữ liệu số” thể hiện tinh thần dữ liệu số sẽ là nền tảng để phát triển hướng tới Chính phủ số.

Với việc ban hành Nghị định số 47/2020/NĐ-CP cũng là lần đầu tiên có một văn bản pháp lý đưa nội dung “Dữ liệu mở của cơ quan nhà nước” đánh dấu mốc quan trọng để thực thi chủ trương này; đồng thời cũng thể hiện sự tích cực của Việt Nam khi sẵn sàng cung cấp dữ liệu mở cho cộng đồng, người dân, doanh nghiệp.

Nội dung quy định về dữ liệu mở được xây dựng trên cơ sở tương thích với các quy định thông dụng phổ biến trên thế giới như: Dữ liệu mở phải toàn vẹn, phản ánh đầy đủ thông tin cần cung cấp, cập nhật, máy có thể đọc được, ở định dạng mở, miễn phí, tự do sử dụng... Nghị định quy định các cơ quan nhà nước phải xây dựng một kế hoạch và triển khai cung cấp dữ liệu mở theo kế hoạch đã xây dựng.

Xác định được vai trò của dữ liệu đối với phát triển Chính phủ số, Nghị định số 47/2020/NĐ-CP đã đặt vấn đề Chính phủ cũng như các bộ, ngành địa phương phải có chiến lược về dữ liệu để định hình phương hướng và tầm nhìn khi triển khai xây dựng dữ liệu với sự dẫn dắt của Chiến lược dữ liệu quốc gia…

Có thể nói, việc Việt Nam kịp thời xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý phù hợp về quản lý tài nguyên số để thúc đẩy việc kết nối và chia sẻ dữ liệu số giữa cơ quan nhà nước, tiến tới cung cấp dữ liệu mở cho xã hội, có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi số. Xây dựng hệ sinh thái dữ liệu mở cũng là hướng đi theo đúng xu thế chung trên toàn thế giới.