Đối với cây thuốc lá, bệnh chết gân mạng lưới (Potato vein Y) là một trong những “kẻ thù” nguy hiểm, gây hại trực tiếp tới năng suất chất lượng của cây thuốc lá cũng như giá trị của sản phẩm sau khi thu hoạch.
Tại các tỉnh miền Bắc, cây thuốc lá được trồng chủ yếu tại Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn và Bắc Giang, là cây trồng có giá trị kinh tế cao và cho thu nhập ổn định đối với nông dân trồng thuốc lá. Trong những năm gần đây, bệnh chết gân mạng lưới đang phát triển mạnh trên đồng ruộng, đặc biệt đã gây hại mức độ nhẹ đến nặng tại vùng trồng Bắc Sơn và Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn.
Cây thuốc lá nhiềm PVY
Bệnh chết gân mạng lưới do Potato Vein Y (PVY) gây ra, là một trong những bệnh gây hại nguy hiểm cho cây thuốc lá ở các tỉnh phía Bắc. Sự gây hại của PVY ảnh hưởng trực tiếp tới năng suất, chất lượng thuốc lá và làm giảm giá trị của sản phẩm sau khi thu hoạch.
Để phòng chống bệnh chết gân mạng lưới do virus PVY gây ra, việc xây dựng “Quy trình phòng chống bệnh chết gân mạng lưới do Potato Vein Y gây hại cây thuốc lá ở các tỉnh phía Bắc” là rất cần thiết.
Để xây dựng Quy trình này, Công ty TNHH Một thành viên Viện Thuốc lá (Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam) đã đề xuất thực hiện đề tài cấp Bộ Công thương “Nghiên cứu và xây dựng quy trình phòng chống bệnh chết gân mạng lưới (Potato Virus Y) gây hại cây thuốc lá ở các tỉnh phía Bắc, Việt Nam” với thời gian thực hiện từ tháng 01/2016 đến tháng 12/2018, do ThS. Nguyễn Văn Chín là chủ nhiệm đề tài, phối hợp cùng các cộng sự: ThS. Nguyễn Hồng Thái; KS. Nguyễn Văn Nghĩa; KS. Nguyễn Bá Đình; KS. Ngô Văn Dư; KS. Đỗ Thị Thúy.
Kết quả thực hiện của đề tài đã xác định những nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến sự xâm lấn của các chủng virus PVY đối với cây thuốc lá, qua đó làm cơ sở xây dựng quy trình phòng chống bệnh chết gân mạng lưới ở cây thuốc lá. Trong đó, những biện pháp phòng chống chính được đề tài đề xuất bao gồm: (1) Sử dụng cây giống sạch bệnh, (2) gieo trồng thời vụ phù hợp, (3) tiêu hủy cây bệnh sớm và (4) phun thuốc phòng chống rệp có cánh và rệp non từ giai đoạn cây thuốc lá có 3-4 lá/cây đến 12-16 lá/cây. Qua kết quả nghiên cứu, nhóm thực hiện đề tài đã xây dựng thành công quy trình phòng chống virus PVY và đã ứng dụng đạt hiệu quả cao trong phòng chống virus PVY trong sản xuất nguyên liệu thuốc lá ở các tỉnh phía Bắc trong những năm gần đây.
Cây thuốc lá không nhiễm PVY và nhiễm PVY
Với các kết quả đạt được, đề tài “Nghiên cứu và xây dựng quy trình phòng chống bệnh chết gân mạng lưới (Potato Virus Y) gây hại cây thuốc lá ở các tỉnh phía Bắc, Việt Nam” đã được nghiệm thu cấp Bộ và đạt kết quả xuất sắc.
Quy trình này đã được Viện Thuốc lá ban hành theo Quyết định số 141/QĐ-VTL ngày 27 tháng 11 năm 2018. Trong những năm qua, các đơn vị sản xuất thuốc lá phía Bắc đã áp dụng Quy trình vào quản lý bệnh chết gân mạng lưới đối với cây thuốc lá, góp phần giảm thiểu thiệt hại về năng suất và chất lượng thuốc lá, nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm chi phí phòng chống và tăng thu nhập cho nông dân trồng thuốc lá ở các tỉnh miền núi phía Bắc.
Quy trình phòng chống bệnh chết gân mạng lưới đã được Viện Thuốc lá đăng tải trên tạp chí Quốc tế Annual Research & Review in Biology, có chỉ số ICV = 100, với tiêu đề bài báo “Building Process of Potato Virus Y (PVY) Management on Tobacco Plants in the Northern Vietnam”. Ngoài ra, kết quả của đề tài cũng làm cơ sở để Viện Thuốc lá xây dựng quy trình sử dụng thuốc hóa học và sinh học trong phòng chống bệnh virus gây hại thuốc lá tại Việt Nam, và đã được đăng tải trên tạp chí Quốc tế “Advances in Bioresearch”, có chỉ số ISI (Web of Science) với tên bào báo “The technical process of using biological and chemical pesticides to control insects and viral diseases damaging the tobacco plants in Vietnam”.
