Nằm trong dự án Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa ngành công nghiệp, nhiệm vụ “Xây dựng và hỗ trợ áp dụng bộ công cụ và phần mềm chuẩn đoán sức khỏe doanh nghiệp, hoạch định chiến lược, quản trị mục tiêu và trả lương qua hiệu quả/giá trị đóng góp theo phương pháp BSC & KPI và 3Ps cho các doanh nghiệp ngành Công Thương” do PGS. TSKH. Nguyễn Văn Minh - Viện Kinh tế và Thương mại Quốc tế - Đại học Ngoại Thương làm chủ nhiệm đã tập trung nghiên cứu, xây dựng công cụ phần mềm hóa của các phương pháp BSC, KPI, 3Ps.

Hiện nay, BSC, KPIs và 3Ps đang dần trở thành công cụ hữu hiệu trong việc xác lập mục tiêu và liên kết các mục tiêu từ quản lý cấp cao đến từng cá nhân trong tổ chức. Từ đó, giúp doanh nghiệp hoạt động theo đúng định hướng, mục tiêu và phát triển bền vững. Phương thức quản lý này hiện được áp dụng rộng rãi tại nhiều doanh nghiệp trên thế giới, trong đó có các công ty hàng đầu như Apple, Microsoft, Google... Tuy nhiên tại Việt Nam, vẫn còn nhiều doanh nghiệp đang duy trì phương pháp quản lý theo thời gian, ảnh hưởng tới hiệu suất công việc, lãng phí thời gian và nhân lực, nhân viên khó nắm bắt mục tiêu chung.

Các doanh nghiệp thường hay gặp phải một số vấn đề trong quá trình triển khai hoạt động như: mục tiêu kinh doanh chưa tương tích với nguồn lực, thiếu công cụ theo dõi, so sánh, dự đoán rủi mục tiêu của doanh nghiệp chưa tương thích với mục tiêu của nhân viên. Bên cạnh đó, chưa có công cụ giám sát và đánh giá hiệu quả công việc để xây dựng chính sách lương thưởng phù hợp và thiếu công cụ hỗ trợ xây dựng và vận hành chiến lược. Từ thực tế đó, đề tài này mang ý nghĩa rất thiết thực, hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết những khó khăn, vướng mắc, nâng cao năng suất và chất lượng hoạt động.

BSC (Balanced Scorecard) là một hệ thống bao quát 4 khía cạnh chủ chốt là tài chính, quy trình, khách hàng, năng lực và 2 khía cạnh bổ sung là thỏa mãn nhân viên, môi trường và cộng đồng. Hệ thống quản trị này được coi là bước tiến quan trọng trong việc quản lý các hoạt động tại doanh nghiệp.

KPI là chỉ số hoạt động chính đánh giá thực hiện công việc hay còn gọi là các chỉ số cốt yếu đánh giá hiệu suất công việc, hoặc cũng có thể gọi là các chỉ số trọng yếu đánh giá hiệu quả hoạt động tổng thể hoặc hoạt động cụ thể nào đó. Đây là một trong những công cụ hữu hiệu giúp nhà quản trị đánh giá hiệu quả hoạt động, phục vụ việc ra quyết định và xây dựng chiến lược phát triển phù hợp cho tổ chức hoặc doanh nghiệp. Tuy nhiên, hệ thống trả lương theo KPI mới chỉ đề cập đến 1 yếu tố trong đánh giá và đãi ngộ mà bỏ qua các vấn đề khác trong quản trị nhân sự như yếu tố con người, vị trí đảm nhận. Chính vì vậy, hệ thống lương 3Ps đã được hình thành dựa vào 3 yếu tố chính: Position (P1) – vị trí công việc, Person (P2) – Con người và Performance (P3) – Mức độ hoàn thành công việc. Hệ thống này đã và đang được áp dụng khá hiệu quả tại các tổ chức và doanh nghiệp khác nhau trên thế giới.

Trong hai năm triển khai, từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2020, nhóm thực hiện nhiệm vụ đã đạt được các kết quả chính như sau: Đã nghiên cứu, xây dựng được ba bộ công cụ: chẩn đoán sức khỏe, hoạch định chiến lược và kiểm soát mục tiêu theo BSC & KPI, hệ thống lương 3Ps. Xây dựng ba phần mềm tương ứng: phần mềm Chẩn đoán sức khỏe doanh nghiệp, phần mềm hỗ trợ hoạch định chiến lược và quản trị mục tiêu bằng phương pháp BSC&KPI và phần mềm hỗ trợ xây dựng hệ thống trả lương qua hiệu quả và giá trị đóng góp theo phương pháp 3Ps và tài liệu hướng dẫn kèm theo (Xem tại: http://www.app.ieit.vn).

Ngoài ra, nhóm đã tổ chức thành công 6 khóa tập huấn trên toàn quốc; hỗ trợ đánh giá sức khỏe nhanh cho 50 doanh nghiệp; hỗ trợ tư vấn sâu về đánh giá sức khỏe (15 doanh nghiệp), áp dụng 1 trong 2 bộ công cụ BSC&KPI hoặc 3Ps (10 doanh nghiệp), áp dụng đồng thời BSC&KPI và 3Ps (5 doanh nghiệp).

Hiệu quả ban đầu các doanh nghiệp đạt được rất đáng ghi nhận. Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu chủ động hình thành hồ sơ đánh giá điểm mạnh và hạn chế của mình, tự sử dụng phần mềm thực hiện chẩn đoán sức khỏe hàng quý theo 5 mô hình chẩn đoán khác nhau được công cụ cung cấp (mô hình 7S của Mc. Kinsey, mô hình 06 khía cạnh BSC, mô hình đánh giá theo tiêu chí ISO, mô hình đánh giá năng lực chuyển đổi số, mô hình chẩn đoán nhanh). Thông qua hoạt động tư vấn Hoạch định chiến lược và quản trị mục tiêu bằng BSC&KPI, các doanh nghiệp đã xây dựng được chiến lược phát triển phù hợp trong bối cảnh biến động do dịch Covid-19 trong năm 2020. Một số doanh nghiệp đã sử dụng bộ công cụ để kịp thời tái cấu trúc nhằm giữ vững hoạt động cũng như xây dựng chiến lược tái cấu trúc cho giai đoạn tới.

Hệ thống lương 3Ps đã giúp các doanh nghiệp chuyển dịch từ cơ cấu trả lương chủ yếu dựa trên công nhật và thâm niên sang cơ chế dựa trên hiệu quả và năng suất, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp hình thành hệ thống khung năng lực, xây dựng hồ sơ năng lực cho các vị trí, từ đó phát triển hệ thống đào tạo nội bộ.

Như vậy, có thể thấy việc xây dựng và áp dụng bộ công cụ và phần mềm chẩn đoán sức khỏe doanh nghiệp, hoạch định chiến lược, quản trị mục tiêu và trả lương qua hiệu quả/đóng góp theo phương pháp BSC&KPI và 3Ps là một nhiệm vụ cấp thiết đối với mỗi doanh nghiệp ngành công thương trong bối cảnh hội nhập hiện nay. Đây cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của Viện Kinh tế và Thương mại quốc tế trong quá trình nghiên cứu và phát triển. Định hướng trong thời gian tới sẽ tiếp tục hoàn thiện các bộ công cụ và nghiên cứu đánh giá hiệu quả áp dụng lâu dài các bộ công cụ thông qua việc tiếp tục tư vấn, hỗ trợ các doanh nghiệp áp dụng đang thí điểm. Nhóm thực hiện nhiệm vụ tiến tới chuyển giao các hệ thống phần mềm online trên về server quản lý của Bộ Công Thương, và tiếp tục thực hiện cập nhật nội dung và hỗ trợ đào tạo/sử dụng cho các đơn vị tư vấn cũng như các doanh nghiệp.