Khoa học công nghệ ngành Công Thương

Thứ bảy, 27/04/2024 | 07:28

Thứ bảy, 27/04/2024 | 07:28

An toàn thực phẩm

Cập nhật lúc 17:17 ngày 07/11/2022

Quản lý ATTP và cung ứng thực phẩm cho đô thị: Kinh nghiệm từ Singapore

Chỉ 1% diện tích đất có thể sử dụng cho sản xuất nông nghiệp và là một trong những quốc gia căng thẳng nhất về nước, tuy nhiên, năm 2018, lần đầu tiên Singapore dẫn đầu thế giới về chỉ số an ninh lương thực toàn cầu với 3 chỉ số cung cấp Đầy đủ thực phẩm An toàn với Giá cả phải chăng. Đảo quốc sư tử này đã giải quyết các vấn đề quản lý an toàn thực phẩm (ATTP) như thế nào để đảm bảo nguồn cung thực phẩm an toàn, liên tục và giá cả hợp lý cho người dân?
Trước năm 2000, Singapore có 03 cơ quan tham gia quản lý ATTP là Cục Sản xuất ban đầu (thuộc Bộ Phát triển quốc gia), Cục Kiểm soát thực phẩm, và Cơ quan Môi trường quốc gia (thuộc Bộ Bền vững và Môi trường).​ Từ tháng 4/2019, Singapore thành lập Cơ quan lương thực Singapore (SFA) trực thuộc Bộ Môi trường và Tài nguyên nước, có chức năng đảm bảo ATTP trong toàn bộ chuỗi cung ứng và đảm bảo an ninh lương thực cho người dân.
Trong lịch sử, do quá trình đô thị hóa, Singapore giảm thiểu sản xuất nông nghiệp địa phương, chuyển sang phụ thuộc nhập khẩu thực phẩm từ bên ngoài. Với chỉ 1% diện tích đất có thể canh tác sản xuất nông nghiệp, 90% nông sản thực phẩm mà Singapore tiêu dùng hiện nay là từ nhập khẩu. Do đó, việc giải quyết các thách thức về cung ứng thực phẩm an toàn, giá cả hợp lý cho đô thị rất được Chính phủ nước này quan tâm và được thực hiện rất hiệu quả.
Ẩm thực hàng rong Singapore được Unesco công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2020 (Ảnh: vtv.vn)
Đơn cử như vấn đề phát hiện dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức giới hạn của rau nhập từ Malaysia vào thời điểm trước năm 2000. Khi đó, có tới 65% trong số 22 loại rau dễ bị tồn dự thuốc bảo vệ thực vật của Malaysia vi phạm ngưỡng dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tối đa và bị Singapore từ chối nhập khẩu. Tuy nhiên, để đảm bảo nguồn cung rau liên tục, an toàn cho người dân, Singapore đã đề ra lộ trình giải quyết vấn đề rau tồn dư thuốc bảo vệ thực vật vượt mức giới hạn bằng cách tác động đến các đối tác trong chuỗi cung ứng rau từ trang trại sản xuất, người thu gom, phân phối và cả cơ quan quản lý, hoạch định chính sách của Malaysia và đầu mối nhập khẩu của Singapore.
Kết quả, sau 04 năm nỗ lực phối hợp và hợp tác, đến năm 2022, tỷ lệ rau tồn dư thuốc bảo vệ thực vật vượt giới hạn cho phép giảm xuống 5% từ mức 65% ban đầu. Khối lượng rau của Malaysia bị tiêu hủy vì vi phạm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đã giảm đều đặn từ 92 tấn năm 1999 xuống 48 tấn năm 2000, 36 tấn năm 2001 và 4,6 tấn trong 4 tháng đầu năm 2002.
Hay trong vấn đề đảm bảo ATTP đối với nông sản thực phẩm nhập từ Nhật Bản sau sự cố Nhà máy điện hạt nhân Fukushima, Singapore cũng nhanh chóng có những biện phảp bảo đảm nông sản nhập khẩu từ Nhật Bản bán lẻ ở thị trường Singapore là an toàn. Cụ thể, Singapore đã lấy mẫu giám sát về ô nhiễm phóng xạ nông sản thực phẩm sản xuất ở Nhật Bản, yêu cầu Nhật Bản kiểm nghiệm thực phẩm trước khi xuất khâỉ và chứng nhận nguồn gốc xuất xứ (cấp tỉnh của Nhật Bản). Điều này cho thấy Singapore đã thay đổi cách tiếp cận quản lý rủi ro từ cấp độ quốc gia sang cấp độ nhỏ hơn (cấp tỉnh thuộc quốc gia). Lúc này, Singapore đã xây dựng được hệ thống đảm bảo ATTP đủ mạnh với đội ngũ cán bộ giỏi và phòng kiểm nghiệm tiên tiến, cho phép phát hiện các mối nguy ô nhiễm thực phẩm một cách nhanh chóng và chính xác. Điều cho cho phép Singapore giảm thiểu tối đa tăng giá thực phẩm đột ngột bằng cách xác định các vùng an toàn cho sản xuất thực phẩm trong khi quả lý được các rủi ro ở mức thấp và có thể chấp nhận được.
Trong khi đó, để đối phối với gián đoạn nguồn cung thực phẩm, Singapore cũng có chiến lược đa dạng nguồn cung ứng, đặc biệt với các mặt hàng tiêu thụ chính, đã giúp Singapore không quá phụ thuộc vào một số nguồn cung cấp các mặt hàng thiết yếu. Hiện nay, không có nguồn thực phẩm từ một quốc gia cụ thể nào chiếm trên 50% lượng nhập khẩu của Singapore,ngoại trù trứng từ Malaysia vẫn đang chiến tỷ lệ 52% vào năm 2021. Điều này giúp giảm thiểu tác động của việc gián đoạn nguồn cung thực phẩm dẫn đến biến động tăng giá.
Đặc biệt, Singapore đã rất thành công trong việc đổi mới, tận dụng hoàn toàn tiến bộ của khoa học và công nghệ để phát triển các giải pháp sản xuất nông nghiệp năng suất cao và bền vững. 
Năm 2009, Singapore thành lập Quỹ thực phẩm nhằm đa dạng hóa nguồn cung ứng và nâng cao sản lượng nông trại địa phương bằng cách đồng tài trợ cho nghiên cứu và phát triển (R&D) trong công nghệ canh tác. Năm 2014, quỹ này được thay thế bằng Qũy Năng suất nông nghiệp hỗ trợ nông dân nâng cao năng suất trang trại thông qua đầu tư vào thiết bị trang trại, hệ thống trang trại, công nghệ và nghiên cứu. Bằng tài trợ của Qũy này, một số mô hình nông nghiệp đô thị ứng dụng công nghệ đã được triển khai như: Trang trại Sustenir Agricultural, hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn, Trang trạ cá công nghệ cao của Eco-Ark,... 
Như vậy, có thể thấy, Singapore đã có cách tiếp cận toàn diện đối với đảm bảo ATTP, đó là đảm bảo ATTP phải gắn với đảm bảo an ninh lương thực, nói cách khách là cung cấp đầy đủ thực phẩm an toàn với giá phù hợp với khả năng chi tiêu của người dân. Singapore không xem thực phẩm nhà làm, thực phẩm online, thức ăn đường phố là các vấn đề mà là xu hướng cần phải nắm bắt nhằm cung cấp đa dạng, giá cả hợp lý cho người dân, tạo việc làm và đóng góp cho tăng trưởng kinh tế.
Tính đến năm 2014, Singapore có có 107 trung tâm bán hàng rong công cộng với hơn 13.000 người được cấp phép hoạt động tại đây. Theo số liệu thống kê năm 2012 và 2013, người dân Singapore sử dụng đến 37% ngân sách dành cho thực phẩm của gia đình tại các trung tâm hàng rong này. Vì vậy, để giữ mức giá bán thức ăn hợp lý, Chính phủ Singapore đã có chính sách cho các trung tâm này như ưu đãi tiền thuê mặt bằng hàng tháng và đảm bảo không có việc cho thuê lại các gian hàng, giá thuê quầy được trợ cấp từ 192 - 320 đô là Singapore so với mức giá ở thị trường từ 1.340 - 2.360 đô là, nhờ vậy giữ được mức giá thức ăn ở đây ở mức phải chăng từ 3 - 6 đô la.
Hà Nguyễn
lên đầu trang