Một trong những thành tựu nổi bật của Vinachem là ứng dụng, làm chủ khoa học công nghệ, góp phần tích cực đảm bảo sản xuất ổn định, nâng cao năng suất, chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm.

Ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam trải qua 52 năm hình thành và phát triển (19/8/1969 – 19/8/2021) cùng những đóng góp có ý nghĩa đặc biệt đối với sự phát triển của đất nước. Vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức, đội ngũ cán bộ, công nhân viên trong Tập đoàn Hoá chất Việt Nam thêm vững tin tiếp nối truyền thống vẻ vang, nỗ lực đóng góp cho sự phát triển chung của ngành.

Ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam đã có từ những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đây là giai đoạn khó khăn, đầy thử thách của đất nước nói chung và ngành công nghiệp hóa chất nói riêng. Các thế hệ cán bộ, công nhân viên của ngành hóa chất vừa lao động, sản xuất, vừa tham gia chiến đấu trong điều kiện hết sức thiếu thốn về cơ sở vật chất và trang thiết bị.

Nhưng với lòng dũng cảm và sự quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thử thách, ngành công nghiệp hóa chất vẫn đạt được những thành tựu đáng kể, như: xây dựng được các nhà máy lớn như Nhà máy Supe Phốt phát Lâm Thao, Nhà máy Hóa chất Việt Trì, Nhà máy Phân lân Nung chảy Văn Điển và các nhà máy khác.

Sự kiện Tổng cục Hóa chất được thành lập ngày 19/8/1969 là mốc son quan trọng đánh dấu sự phát triển của ngành. Các hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành đã được tập trung và phát triển có chiến lược.

Trong vòng 10 năm (1965 - 1975) vừa chiến đấu, vừa sản xuất, công nghiệp hóa chất vẫn đạt tốc độ tăng trưởng đáng kể. Giá trị tổng sản lượng năm 1975 bằng 2,25 lần so với năm 1965. Thời kỳ này công nghiệp hóa chất là một trong những ngành thể hiện rõ rệt tính chủ đạo công nghiệp quốc doanh với 24 nhà máy xây dựng mới trong vòng 1 thập kỷ. Các doanh nghiệp nhà nước đã đảm bảo gần 70% giá trị tổng sản lượng toàn ngành.

Năm 1995, Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam được thành lập theo mô hình tổng công ty 91. Đây là giai đoạn hết sức khó khăn vì đa số các nhà máy thuộc Tổng công ty có công nghệ thiết bị cũ, cán bộ quản lý không có điều kiện cập nhật kiến thức mới, đầu tư sở hữu công nghệ thiết bị cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu vốn, thiếu thông tin thị trường, thị trường nông sản trong nước chưa phát triển.

Thực hiện quyết định số 89/QD-TTg và Quyết định số 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - công ty con, Tổng Công ty Hóa chất Việt Nam đã tăng nhanh năng lực sản xuất kinh doanh, tiếp tục đóng góp lớn cho việc bảo đảm cung ứng nhiều sản phẩm hàng hóa thiết yếu cho nền kinh tế, tạo nguồn thu cho ngân sách, giữ vai trò chủ đạo trong ngành sản xuất phân bón và một số lĩnh vực then chốt cho nền kinh tế.

Giai đoạn này, Tổng Công ty tập trung nghiên cứu triển khai đầu tư một số dự án lớn như dự án DAP Hải Phòng, dự án Nhà máy tuyển Bắc nhạc Sơn... Bên cạnh đó, Tổng Công ty đẩy mạnh cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, tập trung khai thác có hiệu quả các dây chuyền sản xuất hiện có.

Nhờ đó, trong 3 năm 2006 – 2009, Tổng Công ty đạt mức tăng trưởng rất ấn tượng. giá trị sản xuất công nghiệp năm 2009 tăng 22,5%, doạnh thu tăng 54,5%, lợi nhuận tăng 2,78 lần, vốn chủ sở hữu tăng 1,07 lần so với năm 2006. Các chỉ tiêu kinh tế chủ yếu đều vượt so với chỉ tiêu đề ra.

Ngày 23/12/2009, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 2179/QĐ-TTg phê duyệt đề án thí điểm thành lập Tập đoàn công nghiệp hóa chất Việt Nam. Năm 2010, Công ty mẹ - Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) đã chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty TNHH MTV do Nhà nước làm chủ sở hữu, đây là dấu mốc quan trọng trong chặng đường xây dựng và phát triển của tập đoàn, tạo ra thế và lực mới để phát triển ngành hóa chất trong thế kỷ mới.

Với vai trò nòng cốt trong ngành hoá chất, Vinachem đã tạo thuận lợi cho việc chủ động đầu tư, mở rộng quy mô, phạm vi hoạt động của các doanh nghiệp thành viên; từ đó, xây dựng nên các thương hiệu mạnh. Những Pin Văn Điển, Lân Văn Điển, Supe Phốt phát Lâm Thao, phân bón Đầu trâu (Bình Điền); pin Con Ó (Pinaco); săm lốp CASUMINA, DRC, SRC; các sản phẩm tẩy rửa mang thương hiệu Bột giặt LIX, Bột giặt NET, các sản phẩm thuốc sát trùng, thuốc trừ sâu, trừ bệnh, trừ cỏ dại, bảo quản kho tàng mang thương hiệu VIPESCO ngày càng có sức lan tỏa trên thị trường và đi sâu vào lòng người tiêu dùng.

Những năm qua, việc cơ cấu lại và đa dạng hóa sở hữu các đơn vị thành viên; kinh doanh tập trung vào ngành nghề chính; huy động được các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu trọng điểm, các chiến lược phát triển quan trọng; tích cực nghiên cứu, triển khai ứng dụng và chuyển giao công nghệ mới vào sản xuất, kinh doanh, chú trọng nâng cao năng lực quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ thuật, tay nghề của đội ngũ công nhân kỹ thuật và người lao động trong các doanh nghiệp đã giúp những thương hiệu trong Tập đoàn không chỉ khẳng định vị thế trên thị trường nội địa, mà còn có chỗ đứng vững chắc ở nhiều thị trường nước ngoài.

Có thể nói, một trong những thành tựu nổi bật suốt 52 năm qua của Vinachem là ứng dụng, làm chủ khoa học công nghệ triển khai mạnh mẽ và liên tục trong toàn tập đoàn đã góp phần tích cực đảm bảo sản xuất ổn định, nâng cao năng suất, chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, giảm tiêu hao nguyên vật liệu, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường và sức khỏe người lao động…

Các doanh nghiệp của tập đoàn đã tích cực đầu tư chiều sâu đổi mới công nghệ, thiết bị, đồng thời chủ động tham gia các chương trình, đề án trọng điểm về khoa học công nghệ; ứng dụng thành tựu khoa học, sáng kiến cải tiến kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng trong sản xuất.

Tới nay, nhiều công nghệ tiên tiến đã được đầu tư và khai thác có hiệu quả tại tập đoàn, điển hình như: Trong lĩnh vực sản xuất săm lốp, công nghệ sản xuất lốp ô tô radial đã được đầu tư áp dụng tại các nhà máy sản xuất cao su của tập đoàn (Công ty cổ phần Cao su Đà Nẵng, Công ty cổ phần Cao su Miền Nam) với dây chuyền thiết bị hiện đại, cho phép tạo ra sản phẩm lốp radial bán thép và toàn thép đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế, từng bước thay thế hàng nhập khẩu và xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Hay trong lĩnh vực khai thác quặng apatit, Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam đã thực hiện đổi mới, hiện đại hóa công nghệ lọc quặng tinh tuyển đồng thời sử dụng thiết bị công nghệ mới trong công tác khai thác quặng 1, quặng 2 giúp tăng sản lượng khai thác, tăng hệ số thu hồi tài nguyên và đảm bảo chất lượng quặng khai thác.

Trong 5 năm trở lại đây, hệ số thu hồi tài nguyên trong khai thác quặng 1, quặng 2 tăng khoảng 7-8%, tương ứng với tăng sản lượng quặng khai thác được từ 80.000 đến 100.000 tấn/năm trên cùng trữ lượng địa chất.

Trong lĩnh vực sản xuất phân bón, Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền đã đầu tư, ứng dụng công nghệ sản xuất phân bón NPK một hạt trên nền tảng urea hóa lỏng giúp tăng hàm lượng dinh dưỡng; tăng độ tan của phân bón, cho phép đa dạng hóa công thức phối liệu, giảm chi phí sản xuất và giá thành. Nhờ các sản phẩm NPK được tạo ra từ công nghệ sản xuất mới, người nông dân có thể sử dụng phù hợp với từng điều kiện canh tác, tiết kiệm chi phí, giảm thiểu ô nhiễm môi trường…

Trong lĩnh vực sản xuất xút - clo, các công ty của tập đoàn (Hóa chất Việt Trì, Hóa chất cơ bản Miền Nam) đã áp dụng công nghệ, thiết bị điện phân hiện đại, được điều khiển tự động cho phép tạo sản phẩm có chất lượng cao, giảm định mức tiêu hao nguyên nhiên liệu, đảm bảo môi trường và đảm bảo sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Công nghệ mới cho phép tiết kiệm khoảng hơn 14% lượng điện năng tiêu thụ (vốn chiếm tỷ trọng cao 40% trong cơ cấu chi phí sản xuất của sản phẩm).

Trải qua 52 năm xây dựng và phát triển, với nhiều tên gọi khác nhau, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam luôn phát huy lòng yêu nước, đoàn kết, vượt qua mọi khó khăn thử thách, nắm bắt thời cơ, vận hội, thi đua phấn đấu cho sự nghiệp xây dựng và phát triển của ngành hoá chất Việt Nam, góp phần thiết thực đảm bảo an ninh lương thực, an sinh xã hội ; đảm bảo những cân đối lớn về hàng hoá cho nhu cầu của nền kinh tế.

Nhờ đó, Tập đoàn Hoá chất Việt Nam đã được Đảng và Nhà nước tặng nhiều danh hiệu thi đua và nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Hồ Chí Minh (năm 2004, 2009), Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 1985), Huân chương Độc lập hạng Nhất (năm 1999, 2014); nhiều Huân chương Độc lập, Huân chương Lao động và danh hiệu Anh hùng lao động cho các tập thể, cá nhân; cùng nhiều Bằng khen, Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ, bộ, ban ngành Trung ương…