Lưới truyền tải điện giữ vai trò là “xương sống” trong hệ thống điện quốc gia; trong đó, hệ thống điều khiển trạm biến áp được ví như là trái tim. Nhận thức được vấn đề quan trọng đó, đứng trước những vấn đề khó khăn về quản lý, vận hành hệ thống điều khiển tích hợp trạm biến áp, Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) đã xây dựng chiến lược và các chỉ đạo xuyên suốt để làm chủ công nghệ điều khiển.

Ngay từ khi thành lập vào tháng 7/2008, EVNNPT đã giao cho Ban Kỹ thuật đảm nhận chức năng tham mưu xuyên suốt về quản lý kỹ thuật trong cả khâu quản lý vận hành và quản lý thẩm định kỹ thuật đề án thiết kế trong đầu tư xây dựng hệ thống truyền tải.

Năm 2017, EVNNPT thành lập Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Truyền tải điện (NPTS), NPTS được giao nhiệm vụ nghiên cứu làm chủ công nghệ tự động hóa trên lưới điện truyền tải.

Nắm bắt xu hướng áp dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực tự động hóa trạm biến áp, EVNNPT đã có chính sách tuyển chọn các kỹ sư để cử đi học đào tạo chuyển giao công nghệ.

Có thể kể đến như năm 2011, EVNNPT đã phối hợp với Toshiba tổ chức khóa đào tạo kỹ sư chuyên sâu về hệ thống bảo vệ, điều khiển trạm biến áp tại Nhật Bản; từ năm 2015, EVNNPT đã phối hợp với Siemens tổ chức khóa đào tạo chuyên sâu về hệ thống điều khiển tại Đức; đến năm 2018, ngay sau khi Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Truyền tải điện được thành lập, đơn vị này đã tiếp tục kế thừa các khóa đào tạo chuyên sâu để cử học viên tham gia khóa đào tạo chuyển giao công nghệ từ Tập đoàn ABB.

Sau các khóa đào tạo, các học viên đã được bổ sung các kiến thức cơ bản và các kỹ năng chuyên sâu về hệ thống. Hiện tại, nhóm học viên đã được giao nhiệm vụ để tự thực hiện các công trình liên quan đến hệ thống điều khiển và truyền tải điện.

Nhận thấy rõ được tầm quan trọng về nguồn nhân lực cho mảng hệ thống điều khiển máy tính trong trạm biến áp, EVNNPT đã giao Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Truyền tải điện thực hiện tuyển chọn các kỹ sư có nền tảng kiến thức tốt về hệ thống điều khiển - bảo vệ tại các Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật để thực hiện chiến lược đào tạo và chuyển giao công nghệ tự động hóa trạm biến áp.

Đến nay, Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Truyền tải điện đã tự đào tạo được lực lượng kỹ sư tại các Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật, tuy số lượng còn chưa nhiều nhưng với khả năng nắm bắt và làm chủ được công nghệ tại một số hệ thống điều khiển trạm biến áp, các kỹ sư này hoàn toàn có thể tự thực hiện khai báo cấu hình mở rộng, chỉnh sửa các hệ thống điều khiển trong quá trình vận hành.

Việc đào tạo về lĩnh vực tự động hóa trạm biến áp luôn được chú trọng và nâng cao. EVNNPT áp dụng hình thức On job training - Đào tạo thông qua quá trình thi công trực tiếp tại các công trình. Hình thức này giúp cho người được đào tạo nắm bắt được tất cả các khâu từ chuẩn bị đến triển khai thi công, nghiệm thu đóng điện. Qua đó, người được đào tạo sẽ vừa có kiến thức, vừa có kinh nghiệm thực hành cùng lúc.

Để cập nhật các xu hướng mới nhất về hệ thống tự động hóa trạm biến áp, EVNNPT đã liên hệ với các chuyên gia, tổ chức đào tạo có tên tuổi trên thế giới và trong khu vực, mời họ thực hiện đào tạo nâng cao kiến thức. EVNNPT đã tổ chức phối hợp với Malaysia để đào tạo nâng cao. Khóa học đã mang lại nhiều kiến thức bổ sung, đồng thời cũng tăng cường hợp tác giao lưu trao đổi giữa hai bên.

Ngoài ra, trong năm 2020, EVNNPT đã giao Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Truyền tải điện hoàn thành đề tài “Nghiên cứu xây dựng hệ thống điều khiển tích hợp trạm biến áp trên nền tảng giao thức IEC 61850 sử dụng phần mềm giám sát điều khiển độc lập với nhà sản xuất thiết bị”. Kết quả đề tài, ngoài việc giúp nhóm nghiên cứu Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Truyền tải điện hiểu biết sâu hơn về tiêu chuẩn được áp dụng trong trạm biến áp và phần mềm điều khiển tích hợp, mà hơn hết EVNNPT đã xây dựng được hệ thống điều khiển có thể tích hợp được nhiều thiết bị điều khiển và bảo vệ của các hãng khác nhau vào cùng một hệ thống điều khiển.

Theo báo cáo từ EVNNPT, với việc thực hiện chiến lược và các giải pháp, đến nay tổng công ty đã dần làm chủ được các hệ thống điều khiển tích hợp, đồng thời xây dựng được hệ thống điều khiển có thể tích hợp thiết bị nhiều hãng khác nhau theo tiêu chuẩn IEC 61850. Điều này giúp EVNNPT chủ động trong việc nâng cấp, xây dựng các hệ thống điều khiển tích hợp trạm biến áp lưới điện truyền tải, không phụ thuộc vào các nhà cung cấp.

Ngoài ra, EVNNPT đã xây dựng và ban hành Quy định yêu cầu kỹ thuật cơ bản hệ thống điều khiển trạm biến áp trên nền tảng tiêu chuẩn IEC 61850. Đây là Quy định rất quan trọng để góp phần giúp tổng công ty thống nhất và làm chủ hệ thống điều khiển máy tính trạm biến áp trên lưới điện truyền tải.

Với sự phát triển của hệ thống điện nói chung và lưới điện truyền tải nói riêng, cùng với công nghệ tự động hóa có những bước phát triển mới, ngày càng thông minh hơn và theo xu hướng công nghệ số. Vì vậy đòi hỏi EVNNPT tăng cường đầu tư đổi mới công nghệ, xây dựng hệ thống điều khiển tích hợp với mô hình trạm biến áp vận hành tự động không người trực. Đạt được điều này là một thách thức không nhỏ nhưng với đội ngũ kỹ thuật ngày càng trưởng thành, EVNNPT vững vàng trong việc làm chủ công nghệ, đáp ứng vận hành tin cậy lưới truyền tải điện quốc gia./.