Theo số liệu tổng hợp, hiện nay mỗi năm, TKV sản xuất 35-40 triệu tấn than nguyên khai, chiếm khoảng 85% sản lượng khai thác than của cả nước; nhập khẩu khoảng 6,5-10 triệu tấn than; và tiêu thụ 35-45 triệu tấn than thương phẩm. Không dừng lại tại đó, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam đã có những chiến lược phát triển mang tính bước ngoặt, mở rộng và đổi mới mô hình, thúc đẩy sản xuất.

Với xu hướng nhập khẩu than ngày càng tăng cao và nhu cầu than phối trộn trong nước hiện nay, TKV đã và đang đầu tư, áp dụng công nghệ mới để nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và hiệu sản xuất kinh doanh; đẩy mạnh việc quy hoạch phát triển mỏ, hướng đến tiêu chí “mỏ sạch, mỏ an toàn, mỏ hiện đại”, đồng thời từng bước chuyển dịch mô hình từ “sản xuất than” sang “sản xuất - thương mại than”.

Phát triển ngành than trên cơ sở khai thác, chế biến, sử dụng có hiệu quả và tiết kiệm nguồn tài nguyên than của đất nước, đóng góp tích cực vào việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia chính là định hướng phát triển của TKV. Tập đoàn đặc biệt ưu tiên sản xuất than cho nhu cầu trong nước, thực hiện các hoạt động xuất nhập khẩu than phù hợp, chỉ xuất khẩu các chủng loại than trong nước chưa có nhu cầu sử dụng, không thực hiện các hoạt động xuất nhập khẩu tràn lan, thiếu tầm nhìn.

Cùng với đó, TKV tập trung phát huy tối đa nội lực sẵn có, gồm các yếu tố như vốn, khả năng thiết kế, chế tạo thiết bị trong nước... kết hợp mở rộng hợp tác quốc tế để nghiên cứu, triển khai, ứng dụng công nghệ hiện đại vào công tác thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng than; áp dụng các giải pháp kỹ thuật và quản lý tiên tiến để giảm tỷ lệ tổn thất trong khai thác than; nhưng cũng không quên đầu tư hợp lý cho công tác bảo vệ môi trường, an toàn lao động, quản trị tài nguyên, và quản trị rủi ro trong quá trình khai thác than.

Trước yêu cầu mới về phát triển năng lượng đất nước theo định hướng của Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, ngành than đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh hướng tới phát triển bền vững.

Nắm bắt được những thay đổi trong định hướng toàn ngành, TKV đã hoàn thiện việc xây dựng mới chiến lược phát triển Tập đoàn gắn với chiến lược phát triển ngành than; nghiên cứu các giải pháp đầu tư khai thác, nhập khẩu than dài hạn từ nước ngoài và có kế hoạch dự trữ than phù hợp, tiến tới mở rộng tìm kiếm, thăm dò, đánh giá trữ lượng và tài nguyên, đẩy mạnh thăm dò đến đáy tầng than.

Một số hoạt động trước mắt TKV đang triển khai như hoàn thiện 15 đề án thăm dò với hơn 1 triệu mét khoan, đánh giá trữ lượng than nhằm chuẩn bị cơ sở tài nguyên tin cậy cho sự phát triển ổn định, lâu dài của TKV và ngành than. Đồng thời, rà soát, đánh giá, quy hoạch tổng thể về khai thác, vận tải, sàng tuyển, chế biến, nâng cấp hệ thống kho cảng, logistics... bảo đảm đồng bộ, hiệu quả, phát triển bền vững.

​

Với việc không ngừng đầu tư đổi mới công nghệ theo hướng tăng cường cơ giới hóa - tự động hóa - tin học hóa vào sản xuất, cho đến nay TKV đã tập trung thử nghiệm và phát triển cơ giới hóa khai thác than hạng nhẹ, ứng dụng tự động hóa các công đoạn sản xuất và tăng cường áp dụng các phần mềm trong quản lý, điều hành. Mặt khác, TKV còn triển khai các dự án liên thông các khoáng sàng gần nhau để hình thành các mỏ lộ thiên, hầm lò có công suất lớn (mỏ lộ thiên công suất hơn 3 triệu tấn/năm, hầm lò công suất hơn 2 triệu tấn/năm) đủ quy mô áp dụng đồng bộ cơ giới hóa - tự động hóa - tin học hóa. Không dừng lại tại đó, TKV đang tích cực nghiên cứu, lựa chọn công nghệ để thăm dò, khai thác bể than Đồng bằng Sông Hồng.

Mới đây, tại “Diễn đàn an ninh năng lượng cho phát triển bền vững” do Bộ Công Thương tổ chức, bà Ngô Thúy Quỳnh - Phó vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than, Bộ Công Thương cho biết, “cần có chính sách nhất quán, cụ thể và minh bạch về trình tự triển khai thực hiện các dự án trong quy hoạch để có thể phát triển ngành than bền vững, tránh sự chồng chéo; đồng thời các thủ tục liên quan đến hoạt động đầu tư dự án như: thẩm định, phê duyệt, cấp phép... cần được đẩy nhanh thì mới có thể đẩy nhanh tiến độ triển khai các đề án, dự án ngành than theo đúng quy hoạch. Mặt khác, thông qua các chính sách hỗ trợ đầu tư thăm dò than thích hợp để phát triển tài nguyên than, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, cung ứng và nhập khẩu than, hỗ trợ phát triển ngành than gắn liền với bảo đảm an ninh năng lượng.”

Tại diễn đàn. một số giải pháp cấp bách cũng đã được đề xuất như: Nghiên cứu thực hiện giá bán than theo cơ chế thị trường, khuyến khích việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm tài nguyên than; xây dựng và triển khai thử nghiệm sàn giao dịch hàng hóa than kèm chỉ số giá đối với than nhập khẩu; kịp thời điều chỉnh, bổ sung cơ chế chính sách tiền lương, chế độ chăm sóc sức khỏe, phúc lợi xã hội, nhà ở, thu hút lao động vào làm việc tại các mỏ than để khắc phục tình trạng thiếu nhân lực.

Có thể hy vọng rằng, những đổi mới trong mô hình tăng trưởng của TKV cùng với những thay đổi, minh bạch, nhất quán trong chính sách sẽ góp phần thúc đẩy phát triển ngành than bền vững, giúp bảo đảm an ninh quốc phòng, an ninh năng lượng quốc gia và hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, hướng tới mục tiêu: An toàn - Phát triển - Hiệu quả.